• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (kowal)

Ciosła

  • narzędzie ciesielskie, ciosła
Ciosła
1832
386
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • ciesielstwo
  • bednarstwo
  • kołodziejstwo
  • szkutnictwo
  • kształtowanie drewna
  • Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927-1945) - kolekcja

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/12572
  • Autor/Wytwórcanieznany (kowal)
  • NazwaCiosła
  • Czas powstania476 - 1250
  • Technikakucie
  • Materiałżelazo
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 9.3 cm (wysokość)
      • 3.3 cm (szerokość)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieWiduchowa (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Ciosła z okrągłą tulejkę do osadzania na trzonku. Tulejka jest lekko przewężona w części środkowej. Ostrze ciosły jest łukowate, stosunkowo krótkie, symetryczne. Po obydwóch stronach ostrza widoczne są ślady skuwania co najmniej dwóch odrębnych części materiału. Powierzchnia zabytku jest mocno skorodowana z licznymi ubytkami, zwłaszcza przy tulejce. 

Ciosła została odkryta w bliżej nieznanych okolicznościach w miejscowości Widuchowa (niem. Fiddichow), pow. gryfiński i przekazana do zbiorów działającego w latach 1927–1945 Pomorskiego Muzeum Krajowego w Szczecinie (Pommersches Landesmuseum in Stettin). Narzędzie to zostało wykute z kęsa żelaza przez wyspecjalizowanego rzemieślnika – kowala. Pierwszy z etapów złożonego procesu metalurgicznego polegał na pozyskaniu odpowiedniego surowca. We wczesnym średniowieczu żelazo uzyskiwano z rudy darniowej. Wytwórcy zwani rudnikami w odpowiednio przygotowanych piecach – dymarkach wypalali rudę, uzyskując żelazo przeznaczone do dalszej obróbki w kuźniach, gdzie kowale wytwarzali narzędzia i broń, a także ozdoby. Do częstych praktyk kowalskich należało uszlachetnianie surowca poprzez tzw. hartowanie, które polegało na rozgrzewaniu metalu do czerwoności, a następnie szybkim schładzaniu w zimnej wodzie. Żelazo hartowane stawało się twardsze i odporniejsze na uszkodzenia. Do bardziej skomplikowanych czynności należało zgrzewanie dwóch kawałków żelaza, a niekiedy żelaza i stali. Często wzbogacano żelazo poprzez jego nawęglanie. Wykuta z żelaza ciosła z Widuchowej jest narzędziem niewielkich rozmiarów, z okrągłą tulejką do osadzania na drewnianym trzonku. Po obu stronach ostrza widoczne są ślady skuwania z co najmniej dwóch kęsów surowca. Ciosła służyła do obróbki drewna w ciesielstwie, bednarstwie, kołodziejstwie, szkutnictwie.

Grzegorz Durdyń

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin