• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
warsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)

Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu

  • płaskorzeźba, kwatera ołtarza, sztuka sakralna
 Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu
607
87
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ołtarz pasyjny
  • tryptyk
  • książę Bogusław X
  • Księstwo Pomorskie
  • snycerstwo

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Szt/111
  • Autor/Wytwórcawarsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)
  • Nazwa Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, region historyczny (Europa)
  • Czas powstaniaokoło 1510 - 1520
  • Technikarzeźbienie, malowanie, złocenie
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno > drewno dębowe; pozostałości polichromii; złocenia
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • numer inwentarzowy:
    • czerwoną farbą: P.S. 727
    • ; Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer Stettin
  • Kolekcjasztuka średniowieczna
  • Miejsce zebrania w terenieUeckermünde (Wkryujście), kościół
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Płaskorzeźbiona płyta o kształcie zbliżonym do stojącego prostokąta o nieregularnym zarysie krawędzi górnej. Przedstawia figuralną scenę na tle skalistego pejzażu. Na pierwszym planie, po prawej stronie grupa trzech śpiących apostołów ze św. Piotrem na przedzie. Apostoł leży w poprzek kompozycji. Głowę wspiera zgiętą lewą ręką. W prawej trzyma przed sobą nóż. Po lewej stronie, nieco powyżej nóg Piotra, klęczy Chrystus zwrócony w prawą stronę. Głowę i złożone w modlitwie ręce kieruje ku aniołowi, który wyłania się przed Nim spomiędzy skał. W oddali, wysoko po prawej stronie, widoczna grupa żołnierzy prowadzonych przez Judasza. Proporcje i umiejscowienie postaci oddają stosunki przestrzenne kompozycji. Modelunek szat płytki, dekoracyjny. Stan zachowania dobry. Podłużne pękniecie płyty wzdłuż pionowej osi. 

Płaskorzeźba ze sceną Modlitwy Chrystusa w Ogrójcu rozpoczyna cykl 11 płaskorzeźbionych obrazów o tematyce związanej z Męką Pańską, pochodzących z monumentalnego ołtarza pasyjnego z kościoła Mariackiego we Wkryujściu. Szczęśliwie zachowane fragmenty pozwalają rekonstruować pierwotną formę jako typową dla sztuki średniowiecznej nastawę ołtarzową w kształcie tryptyku, potocznie nazywanego szafą ołtarzową. Najważniejszą partię, zarówno ideowo jak i konstrukcyjnie, stanowiła część środkowa. Tutaj znajdowały się główne przedstawienia, którym był poświęcony ołtarz. Do niej mocowane były ruchome skrzydła przeznaczone do dwustronnej prezentacji. W dni powszednie skrzydła były zamknięte, ukazując na swych rewersach przedstawienia najczęściej malowane, uzupełniające główne treści ideowe, a w okresie późnego średniowiecza często również wizerunek nabożnego fundatora.

Uroczyste otwarcie skrzydeł to ceremonia odbywająca się jedynie w czasie celebrowania liturgii świątecznych. Wówczas oczom uczestników ukazuje się bogactwo kolorów i plastycznych kształtów zanurzonych we wszechobecnym złocie symbolizującym sferę boską – niebiańską. Rzeźby wkryujskie wypełniały wnętrze ogromnej, blisko siedmiometrowej długości szafy. Osiem mniejszych płaskorzeźb, w tym płyta z Ogrójcem, rozmieszczone były po cztery w kwaterach skrzydeł bocznych. Znana z biblijnych opisów chronologia wydarzeń Męki Pańskiej pozwala lokować płytę w lewej górnej kwaterze lewego skrzydła. Narracja kolejnych scen przebiegała od strony lewej do prawej i z góry na dół.

Kompozycja przedstawienia świadczy o dobrej znajomości niezwykle popularnych na przełomie XV/XVI wieku grafik o tematyce pasyjnej. Wyraźne analogie widoczne są zwłaszcza do miedziorytu o tym samym tytule wybitnego niemieckiego rytownika Martina Schongauera.

Kinga Krasnodębska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin