• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
kultura łużycka

Podwójny guzik

  • ozdoba stroju, guzik
Podwójny guzik
389
58
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Pomorze, kraina historyczna (Europa)
  • importy
  • znaleziska przypadkowe
  • torfy
  • skarby
  • Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (1824-1945) - kolekcja
  • Pommersches Landesmuseum in Stettin (1927-1945) - kolekcja

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/22112/2
  • Autor/Wytwórcakultura łużycka
  • NazwaPodwójny guzik
  • Miejsce powstaniaAlpy Zachodnie, region geograficzny (Europa)
  • Czas powstaniaokoło -900 - -750
  • Technikacięcie
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia zwierzęcego > ząb > ząb dzika > kieł dzika > szabla dzika
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 0.4 cm (wysokość)
      • 3.2 cm (szerokość)
      • 2.29 g (masa)
  • Kolekcjaepoka brązu i wczesna epoka żelaza
  • Miejsce zebrania w terenieMielęcin (województwo zachodniopomorskie, powiat pyrzycki)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Jest to guzik z dwoma kolistymi główkami, odseparowanymi od siebie niewielkim łącznikiem. Całość przypomina kształtem cyfrę 8. Na delikatnie wypukłym spodzie główek przewiercono horyzontalnie, w stosunku do korpusu okazu, po jednym niewielkim otworku. Obecnie widać jedynie bruzdy po otworach, ta bowiem część guzika uległa uszkodzeniu. Starannie wyszlifowana górna powierzchnia zapięcia przypomina swoją strukturą masę perłową pokrywającą muszle. Zabytek od spodniej strony ma barwę brunatną, natomiast od zewnętrznej szarobeżową.

Ten niepozorny przedmiot należy do unikatowych znalezisk archeologicznych. Jest to guzik z dwoma kolistymi główkami, na których delikatnie wypukłym spodzie przewiercono, horyzontalnie w stosunku do korpusu okazu, po jednym otworze. Co ciekawe, starannie wyszlifowana górna powierzchnia przypomina swoją strukturą masę perłową pokrywającą muszle. Fakt ten już od początku odkrycia zaintrygował badaczy, którzy poddali zabytek badaniom mikroskopowym, chemicznym oraz konsultacjom zoologicznym. W rezultacie okazało się, że został zrobiony z kłów (szabli) dzika, a dokładnie z ich przedniej części pokrytej szkliwem.

Zabytek znaleziono przypadkowo w 1887 w torfie, na głębokości 1 m. Znajdował się tam wraz z ozdobną tarczką i dwoma zestawami brzękadeł z brązu oraz czterema analogicznymi guzikami, które niestety nie zachowały się do chwili obecnej. Skarb ten datowany jest na V okres epoki brązu, czyli lata około 900–750 BC.

Wśród publikowanych źródeł archeologicznych nie udało się dotychczas natrafić na podobne zapięcia w obszarze środkowej i północnej Europy. Mamy jednak to szczęście, że niemalże identyczne guziki pojawiły się niedawno w innym z pomorskich skarbów. Odkryto go zupełnie przypadkowo w 2014 roku w miejscowości Wąwelnica koło Szczecina. Generalnie istnieje pogląd, że ten typ niezwykle rzadko spotykanych guzików z kości lub zębów zwierzęcych wywodzi się z odległego regionu alpejskiego, ze strefy osad palowych zamieszkiwanych przez lokalne odłamy ludności kultury łużyckiej. Tylko tu bowiem poświadczone są jak dotychczas znaleziska podobnych guzików.

Dorota Kozłowska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin