• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Westpfahl, Gregor (czynny 1584-1596) (mincmistrz); Jan Fryderyk, książę szczeciński i wołogoski (1542-1600) (emitent)

Dukat

  • moneta
Dukat
919
194
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tarcze herbowe
  • półpostacie
  • portrety władców
  • monety książęce
  • księstwo szczecińskie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie)
  • Jan Fryderyk, książę szczeciński (1542-1600) - ikonografia
  • Gryfici (ród)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/15864
  • Autor/WytwórcaWestpfahl, Gregor (czynny 1584-1596) (mincmistrz); Jan Fryderyk, książę szczeciński i wołogoski (1542-1600) (emitent)
  • NazwaDukat
  • Miejsce powstaniaksięstwo szczecińskie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie); Szczecin (województwo zachodniopomorskie) (wybicie)
  • Czas powstania1594
  • Technikabicie
  • Materiałzłoto
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 0.8 mm (wysokość)
      • 23 mm (średnica)
      • 3.34 g (masa)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na awersie półpostać księcia w bogatej zbroi z odkrytą głową i rapierem u boku w prawo. W perełkowym otoku tytulatura: IOHAN FRID D G DVX STETIN POM.

Na rewersie ozdobna czteropolowa tarcza herbowa z herbami: księstwa szczecińskiego, księstwa rugijskiego, hrabstwa choćkowskiego i księstwa wołogoskiego. W perełkowym otoku napis: AVXILIVM MEVM A DOMINO 1594 (pomoc dla mnie przyjdzie od Pana).

Bicie złotej monety w Europie było związane z rozwojem gospodarczym i potrzebami handlu międzynarodowego. Na Pomorzu Zachodnim pierwsze złote guldeny wybił książę Bogusław X na przełomie lat 1498/1499, ale efemeryczny charakter emisji nie znalazł odbicia w obiegu monetarnym. Kraj pozbawiony własnej bazy kruszcowej od początku funkcjonowania mennictwa (lata siedemdziesiąte XII wieku) zdany był na import metali szlachetnych, przebijanie starych monet i kosztowności. Słaba kondycja finansowa władców pomorskich bezpośrednio przekładała się na niewielką skalę produkcji złotych monet. Dukaty księcia Jana Fryderyka, choć liczniejsze niż za czasów Bogusława X, znane są tylko z dwóch roczników – 1594 i 1596. Na monetach pojawił się wizerunek władcy w półpostaci, z rapierem przy boku i bogato zdobionej zbroi rycerskiej. Przypuszczalnie wzorowano się na starszych ujęciach monetarnych spotykanych w mennictwie niemieckim i polskim. Władców przedstawiano w typie rex armatus (król zbrojny), w zbroi i najważniejszymi atrybutami – koroną, mieczem i jabłkiem panowania. Wizerunek ten ulegał przekształceniom w szczegółach, ale generalnie zachowywał pierwotny schemat. Podobny wizerunek Jana Fryderyka występuje na talarach i półtalarach bitych w tym samym czasie, ale trudno określić następstwo poszczególnych stempli. Znaki ziem wchodzących w skład księstwa wołogoskiego (hrabstwo choćkowskie i księstwo rugijskie), umieszczone w tarczy herbowej wskazują, że całe Pomorze Zachodnie traktowane było jako wspólne dobro dynastii Gryfitów. Tekst zawarty w legendzie rewersu odzwierciedla religijność i oddanie luteranizmowi. Po wprowadzeniu reformacji i śmierci ostatniego biskupa katolickiego Jan Fryderyk w 1557 roku został pierwszym tytularnym biskupem kamieńskim. Dukat nie jest sygnowany, ale staranne stemple świadczą o dużych umiejętnościach rytownika.

Genowefa Horoszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin