Mały świat (plaża)

• Sygnatury / Napisy / Znaki
  • 1. Sygnatura:
  • sygnatura obwiedziona prostokątną ramką, całość w kolorze żółtym:
  • W. SZAMBORSKI
  • 2. Napis:
  • wielkimi literami, czcionką maszynową:
  • WIESŁAW SZAMBORSKI
  • 3. Napis:
  • żółtobiałą farbą:
  • "MAŁY ŚWIAT" | Wiesław SZAMBORSKI | 33X50 ∟ 33x50
  • 4. Nalepka/naklejka:
  • 5. Napis:
• Sposób nabyciadarowizna
• Odpowiedzialny działMuzeum Sztuki Współczesnej
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Obraz złożony z 2 równych części połączonych metalowymi zawiasami pod kątem prostym. Górna część przedstawia szkicowy zarys kosza plażowego usytuowany na pierwszym planie po prawej stronie obrazu na tle linii horyzontu. Barwy pastelowe, błękitne, białe, ugrowe. Dolną część wypełnia głównie żółta płaszczyzna, na niej leżące dwie postaci zarysowane konturowo. Jedna z nich leży bokiem, druga na brzuchu ma kąpielówki w niebieskie paski. Prawą stronę obrazu zajmuje siedząca sylwetka kobiety, z ciemnymi włosami, jej głowa zwrócona jest w bok, jakby patrzyła poza obraz. Jej figura obrysowana różową farbą. Jedna część ciała (nogi i brzuch) zamalowana na jasnobrązowo, druga (twarz, ramiona, dekolt) na jasnoróżowy kolor. Siedzi ze zgiętymi nogami na białym kocu lub ręczniku.

Mały świat (plaża) oraz Mały intymny świat (plaża) z 1969 r. namalowane przez Wiesława Szamborskiego (1941– ) podczas pleneru w Świnoujściu są przestrzennymi, swego rodzaju walizkowymi obrazami, składającymi się z dwóch niewielkich płócien połączonych zawiasami, prezentowanymi po rozłożeniu pod kątem prostym. Dzieła te zapoczątkowały temat plażowiczów, szczególnie często eksploatowany przez Szamborskiego w latach 80. XX w.

Szamborski od ukończenia studiów w 1966 r. konsekwentnie uprawia malarstwo jak najbardziej współczesne. Paradoksalnie, gdyż sam był raczej krytyczny wobec sztuki współczesnej. „Zawsze wskazywał jej niedostatki, choć sam ustawiał się w jej awangardzie”, wspominał jego student Janusz Knorowski (1964– ).

Debiut artystyczny Szamborskiego przypadł na okres fundamentalnych zmian w światowej sztuce, które miały miejsce również w Polsce, choć, ze względu na społeczno-polityczne okoliczności przebiegały nieco inaczej. Lata 60. XX w. to narodziny sztuki performatywnej, konceptualnej, sztuki nowych mediów, wideo oraz sztuki ciała. Ogłaszana wówczas śmierć obrazu nie miała miejsca w Polsce, gdzie malarstwo, z jednej strony było negowane, z drugiej afirmowane w ramach konstytuującego się wówczas kanonu sztuki polskiej 2. połowy XX w.

Szamborski dystansuje się zarówno wobec abstrakcjonizmu, postimpresjonizmu, jak również wobec akademickiego realizmu. Mimo to czerpie garściami z otaczającej go rzeczywistości. Jest bacznym obserwatorem codziennej banalności. Zwykłe tematy maluje w niezwykły sposób. Szkicowe traktowane postaci czy rzeczy, zastosowanie ciemnych konturów w połączeniu ze śmiało używanym kolorem, płaskimi, kontrastowymi plamami oraz ekspresyjnie kładzionymi gdzieniegdzie smugami gęstej farby, jak w przypadku prezentowanej pracy, wprowadza dodatkowy czynnik potęgujący emocje. Choć zalicza się go często do głównych przedstawicieli nowej figuracji, kierunku charakteryzującego się ekspresjonizmem, subiektywizmem i deformacjami przedstawianej rzeczywistości, to sam artysta dystansuje się wobec jakiegokolwiek nurtu.

Marlena Chybowska-Butler