- Czcionka:
- Kontrast:
Równoramienny, złocony krzyż z ramionami zakończonymi ornamentowym obramowaniem; na skrzyżowaniu ramion umieszczony jest orzeł, a na ramionach napis: ZA/POLSKĘ/WOLNOŚĆ/i LUD; na rewersie, na ramionach poziomych krzyża napis: PARTYZANTOM, górnym ramieniu data: 1939, na dolnym: 1945. Krzyż zawieszony jest na ciemnozielonej wstążce z czarnymi paskami po bokach. Zawieszenie z tłoczonego z medalem uszka i przewleczonego kółka.
Polskie odznaczenie wojskowe ustanowione dekretem Krajowej Rady Narodowej z dnia 26 października 1945 roku „w celu upamiętnienia bohaterskiej walki zbrojnej żołnierzy oddziałów partyzanckich z hitlerowskim okupantem o Niepodległość, Wolność i Demokrację oraz celem nagrodzenia bojowych zasług w tej walce”.
Krzyż Partyzancki nadawany był zasłużonym organizatorom oddziałów partyzanckich, dowódcom, a także za udział w walkach i akcjach zbrojnych oddziałów Armii Ludowej, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich oraz polskich oddziałów partyzanckich walczących ma obszarze innych państw okupowanych przez Niemcy.
Odznaczenie nadawało Prezydium Krajowej Rady Narodowej w drodze uchwały, od 1952 roku Rada Państwa, a od 1989 Prezydent RP. Poza nadaniami indywidualnymi Krzyżem Partyzanckim odznaczano również 49 miejscowości w uznaniu bohaterstwa i patriotyzmu miejscowej ludności, która brała czynny udział w walkach partyzanckich z hitlerowskim okupantem. Na liście tej znajdują się między innymi: wieś Brenna, Buczkowice, Kroczyce, w tym także miasta, takie jak Chwałowice oraz Kazimierz Górniczy.
Z dniem 8 maja 1999 roku nadawanie Krzyża Partyzanckiego uznano za zakończone.
Anna Lew-Machniak
