• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Schneider, Johann (czynny 1631-1634) - mennica Wołogoszcz; mennica Erfurt

ćwierćtalar (ort) na pamiątkę śmierci Gustawa Adolfa

  • ćwierćtalar (ort)
ćwierćtalar (ort) na pamiątkę śmierci Gustawa Adolfa
  • ćwierćtalar (ort) na pamiątkę śmierci Gustawa Adolfa
341
63
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zmartwychwstanie (alegoria)
  • monety pogrzebowe
  • kompozycje alegoryczne
  • kompozycje symboliczne
  • czaszki
  • kości
  • winorośl
  • motywy > motywy roślinne
  • Biblia (księga) > Stary Testament > Księga Ezechiela (Biblia)
  • Gustaw II Adolf, król Szwecji (1594-1632) - inspiracja
  • wojny > wojna trzydziestoletnia (1618-1648)
  • bitwy > bitwa pod Lützen (1632)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/15671
  • Autor/WytwórcaSchneider, Johann (czynny 1631-1634) - mennica Wołogoszcz; mennica Erfurt
  • Nazwaćwierćtalar (ort) na pamiątkę śmierci Gustawa Adolfa
  • Miejsce powstaniaErfurt (Niemcy); Wolgast (Niemcy); Księstwo Pomorskie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie)
  • Czas powstania1633
  • Technikabicie
  • Materiałsrebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 30 mm (średnica)
      • 7.44 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Sygnatura:
    • alchemiczne symbole siarki (trójkąt połączony u podstawy z krzyżem) i rtęci (okrąg z dołączonym na górze półokręgiem i z krzyżem na dole):
    • EZECH AM XXXVII CAP-VND AM VI NOVEM 1632
    • ; Schneider, Johann (czynny 1631-1634)
    • 2. Znak:
    • data wybicia:
    • GVSTAVVS ADOLPHUS D:G·SVEC·GOTH:VAND:RE
    • 3. Napis:
    • 16    33
    • 4. Napis:
    • & DV MENSCH KIND MEINST AVCH DAS DISE BEINE WID LEBEN WERD
    • 5. Napis:
    • PR INNL DVX ET HON ET CAREL DOM INGE
    • 6. Napis:
    • 7. Napis:
  • Kolekcjamonety pomorskie
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Moneta srebrna z alegorią śmierci i tarczą herbową. Na awersie alegoryczne przedstawienie śmierci z kośćmi i trupią czaszką, z której wychodzą węże i wyrasta winna latorośl. W wewnętrznym otoku napis EZECH AM XXXVII CAP-VND AM VI NOVEM 1632. W zewnętrznym otoku sznurowym tytulatura GVSTAVVS ADOLPHUS D:G·SVEC·GOTH:VAND:RE. (Gustaw Adolf z łaski Bożej król Szwecji, Gotów i Wandalów). Na rewersie ukoronowana okrągła pięciopolowa tarcza herbowa obwiedziona ornamentem zdobniczym. W polu 1 i 4 herb Szwecji (Trzy Korony), w polu 2 i 3 stary herb Szwecji (Lew), w polu sercowym herb Wazów (Snopek). Po bokach korony data 16-33, poniżej po bokach tarczy znak mincmistrza. W wewnętrznym otoku napis & DV MENSCH KIND MEINST AVCH DAS DISE BEINE WID LEBEN WERD. W zewnętrznym otoku sznurowym kontynuacja tytulatury PR INNL DVX ET HON ET CAREL DOM INGE. (Książę Inflant, Estonii i Karelii, Pan Ingrii).


Gustaw II Adolf (1594–1632) zginął podczas wojny trzydziestoletniej w bitwie pod Lützen (Saksonia). Zabalsamowane zwłoki króla przewieziono do portu w Wolgast, skąd odpłynęły do Sztokholmu. Na pamiątkę tych wydarzeń w 1633 roku wybito serie złotych i srebrnych monet w imponujących odbitkach wielodukatowych i wielotalarowych. Monety ze szwedzką tytulaturą króla powstały w standardzie niemieckiego systemu monetarnego i typologicznie odpowiadają pomorskim talarom i dukatom. Były to ważne oznaki przyszłego, szwedzkiego panowania na Pomorzu Zachodnim. Od strony graficznej stemple tych monet pełne są zakodowanych symboli i odniesień alegorycznych. Propaganda królewska przedstawiała Gustawa Adolfa jako wybawcę uciemiężonych niemieckich protestantów, a wykreowany mit lwa północy, był aluzją do biblijnego Lwa Judy, będącego symbolem oraz przydomkiem wybrańców z plemienia Judy, w tym także Jezusa z Nazaretu.

Prezentowana moneta ze względu na przedstawienie ma charakter emisji medalowej. Na awersie widnieje oryginalna, alegoryczna kompozycja zmartwychwstania umarłych. Odwołuje się ona do Księgi Ezechiela 37, 1-14: „Ożywienie wysuszonych kości”. W języku symboli, czaszka i kości wyrażają wprawdzie śmierć, ale stanowią też materię organiczną, na której wyrasta nowe życie, tutaj bujnie owocujący krzew winny. Rewers monety dekoracyjnością współgra ze stroną główną. Zwraca uwagę ozdobne obramowanie herbu w formie stylizowanych motywów roślinnych oraz prywatny gmerk (symbole alchemicznej siarki i rtęci) mincmistrza w mennicy erfurckiej Johanna Schneidera. Sygnatura wskazuje na Erfurt, jako miejsce wybicia, ale najpewniej stemple zostały przywiezione do Wolgast, gdzie powstała cała seria pamiątkowych numizmatów bitych w srebrze i złocie, w tym prawdziwe okazy – dziesięcio, dwudziesto i sześćdziesięcio dukatowe.

Genowefa Horoszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin