Głowa

• Miejsce zebrania w terenieRepublika Mali (Afryka; Republika Mali; region Mopti; okręg Djenné; Djenné-Djenno)
• Sposób nabyciadar
• Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Gliniana głowa postaci ludzkiej o ceglastym kolorze i owalnej, podłużnej twarzy opartej na szyi, na której zachował się fragment zdobionego zygzakiem naszyjnika. Postać ozdobiono pionowymi, poziomymi oraz ukośnymi nacięciami, za pomocą których m.in. najprawdopodobniej zaznaczono nakrycie głowy. Dodatkowo rzeźbę udekorowano wzorem w formie ornamentu kostkowego widocznego na dolnej i górnej linii powiek oraz pomiędzy okiem a okrągłym otworem – uchem postaci. Głowie zaznaczono następujące rysy twarzy: duże, owalne i wypukłe oczy oraz wyrazisty, szeroki u nasady nos. Zauważalny jest również ślad po ustach. Na powierzchni widoczne są rysy, mikropęknięcia oraz przetarcia.

Rzeźby terakotowe z Djenne-Jeno (zwanym również starym Djenne lub Dżenne, Dżenne-dżeno, Djenne-Djenno, Djenné-Jeno, Jenne-Jeno), starożytnego miasta zlokalizowanego w wewnętrznej delcie Nigru we współczesnym Mali, przedstawiają przede wszystkim stylizowane postacie ludzkie. Wiek oraz przeznaczenie rzeźb są wciąż przedmiotem studiów. Na podstawie badań termoluminescencyjnych przypuszcza się, że były one wykonywane w przez kilku stuleci aż do XVI wieku. Ponowne zainteresowanie Europejczyków malijską terakotą wynikało z obfitości znalezisk archeologicznych. W ślad za oficjalnymi badaniami wykopaliskowymi ruszyły także nielegalne poszukiwania organizowane przez miejscową ludność. Splądrowano wiele starożytnych osad, z których znaleziska zostały przeznaczone głównie na handel. Trudności związane z datowaniem statuetek z Djenne-Jeno wykorzystują handlarze afrykańską rzeźbą. W ostatnich dziesięcioleciach stały się one bowiem pożądanym wyrobem rękodzieła z Afryki Zachodniej.

Prezentowana rzeźba została ozdobiona pionowymi, poziomymi oraz ukośnymi nacięciami, które w okolicach czoła i czubka głowy najprawdopodobniej tworzą wzór, jakim zaznaczano nakrycie głowy. Obiekt został poddany pomiarowi wieku metodą termoluminescencyjną, który przeprowadzono w Laboratorium Datowania Luminescencyjnego Instytutu Fizyki Politechniki Śląskiej. Na podstawie pomiaru określono, że jest to wyrób współczesny, wykonany około 1975 roku.

Katarzyna Findlik-Gawron