Matryca do drukowania tkanin

• Miejsce zebrania w terenienieznane
• Sposób nabyciapozyskanie własne
• Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Matryca drewniana do drukowania tkanin, wyrób rzemieślniczy. Wykonana z dwóch prostokątnych, sklejonych i dodatkowo zbitych gwoździkami i połączonych za pomocą kołków desek. Na jednym z krótszych boków matrycy słabo widoczna, ręcznie napisana cyfra 4. Dłuższe boki niedbale pomalowane szarą farbą. W górnej, o bokach  rozszerzającej się  ku dołowi desce, dwa dość głębokie, zaokrąglone żłobienia stanowiące uchwyt (jedno uszkodzone). Krawędzie dolnej deski wystają nieznacznie poza krawędzie deski górnej. Deska górna pokryta jest wypukłym, wykonanym w drewnie i z nabitych w nie pojedynczych mosiężnych sztyfcików ornamentem o motywie roślinnym.  Główny motyw wzoru – duży stylizowany kwiat ze środkiem w kształcie gwiazdki rozmieszczony jest w układzie szachownicowym. Pozostała przestrzeń wypełniona jest przez powtarzającą się kompozycję złożoną z drobnych trzypłatkowych kwiatków (listków?). Krawędzie dolnej deski nieregularne, żłobkowane. W każdym jej narożu wbity gwoździki.

Matryce do drukowania tkanin to wykonane najczęściej z dwóch połączonych ze sobą desek, lub wycięte z pojedynczego klocka drewna formy, po jednej stronie pokryte ornamentem, po drugiej mają wydrążony uchwyt. Służyły do ręcznego drukowania tkanin. Ich zaletą była łatwość użycia oraz możliwość otrzymania, w stosunkowo krótkim czasie, dużych połaci ozdobionej tkaniny. Prezentowana matryca znajdująca się w zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Szczecinie wykonana została z dwóch prostokątnych desek. W jej narożnikach znajdują się niewielkie gwoździki, które podczas odbijania wzoru pozostawiały na tkaninie punkty, wskazujące drukarzowi miejsce, gdzie powinien ponownie przyłożyć formę. Matryca ma ornament roślinny, którym jest ujęty w układ szachownicowy motyw dużego kwiatu ze środkiem w kształcie gwiazdki. Wzór wykonany został techniką snycerską i za pomocą nabitych w drewno pojedynczych mosiężnych sztyfcików. W formach ze wzorami roślinnymi uzupełnianie wyrytego w drewnie motywu o metalowe elementy było częstą praktyką. Również dość schematyczny sposób przedstawienia kwiatu nieokreślonego gatunku jest typowy dla drukarstwa tekstylnego. Wykonawca matrycy nie jest znany. Przed drugą wojną światową znajdowała się w zbiorach Pommersches Landesmuseum Stettin.

Agnieszka Słowińska