• Czcionka:
  • Kontrast:
następny obiekt
nieznany (złotnik)

Bransoleta z sarkofagu księcia Franciszka I (1577 - 1620)

  • bransoleta
Bransoleta z sarkofagu księcia Franciszka I (1577 - 1620)
710
149
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • książęta pomorscy, pochówki, zamki > Zamek Książąt Pomorskich, krypta, kościoły > kościoły zamkowe, herby, herby > herb Księstwa Pomorskiego, dzicy mężowie, księżna Klara brunszwicko-luneburska (1550-1598)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Rz/2561/2
  • Autor/Wytwórcanieznany (złotnik)
  • NazwaBransoleta z sarkofagu księcia Franciszka I (1577 - 1620)
  • Miejsce powstaniaSzczecin (województwo zachodniopomorskie), Niemcy (Europa)
  • Czas powstania[data dookreślenie] > nie po 1596
  • Technikaemalia żłobkowa, drut
  • Materiałzłoto, barwna emalia, zachowana szczątkowo
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 25.1 cm (wysokość)
      • 2.3 cm (szerokość)
  • Kolekcjazłotnictwo
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Bransoleta wykonana ze skręconych, przenikających się ogniw, w tzw. splocie pancerzowym. Na prostokątnych zapinkach dziewięciopolowy herb Księstwa Pomorskiego trzymany przez dzikich mężów, pierwotnie emaliowany. Na spodzie klamry ryta inskrypcja, pierwotnie emaliowana: V.G.G. / CLARA / G.Z.B.V.L. / H.Z.S.Pō /15.96. Na bocznych ściankach wykonana w tej samej technice inskrypcja: V.G.G. FRANTZ / H.Z.S.Pom.

Bransolety wykonane w 1596 roku dla księżnej Klary brunszwicko-lüneburskiej, a później będące w posiadaniu jej syna Franciszka I, należą do typu bransolet o splocie pancerzowym. Wykonywano je ze skręconych, przenikających się ogniw, naśladujących splotem kolczugę. Bransolety tego typu były bardzo popularne w Europie pod koniec XVI i w pierwszych dziesięcioleciach XVII wieku. Nosili je zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Podobnie okazałe złote manele utrwalone zostały na licznych portretach z tego okresu (m.in. na wizerunku księcia pomorskiego Jana Fryderyka w ołtarzu kościoła zamkowego w Słupsku z 1602 roku). Kilka drobniejszych złotych bransolet o splocie pancerzowym znaleziono również w skarbie ze Skrwilna (w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu).

Zapinki bransolet były zwykle zdobione emaliowanymi lub niellowanymi dekoracjami. Oprócz wzorów czysto ornamentalnych pojawiały się na nich m.in. motywy religijne, bądź herbowe. Prostokątne zapinki szczecińskich bransolet zdobi tzw. herb wielki Księstwa Pomorskiego, składający się z dziewięciu pól. Jako trzymacze służą dzicy mężowie w hełmach z maczugami w dłoniach. Na odwrocie i bokach zapinek umieszczono inskrypcje odnoszące się do księżnej Klary i księcia Franciszka. Wyryte w metalu herby i inskrypcje były pierwotnie barwnie emaliowane, obecnie emalia zachowana jest szczątkowo.

Większość badaczy uznaje bransolety księżnej Klary za wyrób szczeciński, wiążąc ich wykonanie z nadwornym złotnikiem Gryfitów Egidiusem Blancke. Powszechność występowania tego typu ozdób i brak źródeł archiwalnych nie pozwala jednak na jednoznaczne przypisanie ich szczecińskiemu złotnikowi, choć nie można także wykluczyć, że Blancke wykonał bransolety, lub co najmniej był autorem dekoracji z motywem herbu Księstwa Pomorskiego oraz inskrypcji na zapinkach.

Monika Frankowska-Makała

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin