łyżka

• Kolekcjaśredniowiecze
• Miejsce zebrania w terenieWolin (województwo zachodniopomorskie)
• Odpowiedzialny działDział Archeologii
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Łyżka drewniana z płaską nabierką i trójkątnym w przekroju trzonkiem odgiętym ku górze w stosunku do nabierki, zdobiona ornamentem zaczerpniętym ze sztuki skandynawskiej, silnie zatartym. Nabierka uszkodzona

Zmiany w wyglądzie wczesnośredniowiecznych drewnianych łyżek następowały bardzo wolno. Są to przedmioty wykonywane z ogólnie dostępnego surowca, być może nawet odpadkowego, zgodnie z indywidualnymi upodobaniami i zapotrzebowaniem. Trzonki łyżek w stosunku do miseczek były sytuowane prosto lub znacznie odgięte ku górze. Same trzonki najczęściej były okrągłe lub owalne w przekroju, znane są też okazy z trzonkami płaskimi. Tylko nieliczne okazy były dekorowane prostymi motywami geometrycznymi rzeźbionymi na powierzchni trzonka lub poprzez profilowanie samego zakończenia. Miseczki łyżek z reguły były zupełnie płaskie lub bardzo płytkie. Nadawano im kształt owalu lub rzadziej kolisty. Zmiany w wyglądzie łyżek następujące w miarę upływu czasu wynikały nie tylko z funkcji, ale też dokonywały się pod wpływem swoistej mody oraz upodobań kulinarnych (potrawy stałe, płynne i półpłynne). W generaliach łyżki z płaskimi nabierkami służące do spożywania potraw stałych w XIII stuleciu zostały wyparte przez łyżki z nabierkami głębokimi przeznaczonymi do spożywania zup. Interesujących danych dostarczyły badania dendrologiczne drewnianych łyżek. Wykonywano je z gatunków drzew i krzewów w obfitości występujących w najbliższej okolicy, w tym także z drewna cisowego, które zawiera silnie trujące taksyny i efedryny.

Anna Bogumiła Kowalska