- Czcionka:
- Kontrast:
Album z kolekcją pieniędzy zastępczych i kartek żywnościowych z okresu I wojny światowej. Na brązowych, kartonowych okładkach miejsce na wklejenie bonu jest puste ze śladami kleju. Wewnątrz 2 karty papierowe i 8 z papieru pergaminowego. Strona pierwsza, tytułowa na której w prawym górnym rogu odbito czarną tuszową pieczątkę poprzedniego właściciela: BELGARDER VEREIN/ FÜR GESCHICHTE U. HEIMATKUNDE E. V. Po lewej stronie pieczątki wypisane ręcznie stare numery inwentarzowe: Lsde. Nr 565, J III 21. Pod pieczątką notatka ołówkiem: D f 1 D I g 1. Strona druga, opis sytuacji ekonomicznej Niemiec po I wojnie światowej autorstwa Paula Hohnera, jednocześnie projektanta albumu objętego prawami autorskimi. Na kartach papieru pergaminowego wklejono 41 tzw. bonów seryjnych (bony stricte kolekcjonerskie, produkowane na potrzeby zbieraczy pieniędzy zastępczych) oraz 33 kartki żywnościowe (4 kompletne, nieużywane oraz 29 kuponów wyciętych z innych kartek). Do albumu klejem "biurowym" wklejono bony:
str. 1.: 50 fen 1921 Arnstadt, Turyngia; 50 fen (1922) Głogów, Śląsk; 50 fen 1921 Münster, Nordrhein-Westfalia; 25 fen 1921 Delbrück, Nordrhein-Westfalia.
str. 2. 25 fen 1921 Finsterwealde, Brandenburgia; 50 fen 1921-22 Schmalkalden, Turyngia; 50 fen 1921 Neustrelitz, Meklemburgia; 50 fen 1921 Ballenstedt, Saksonia-Anhalt; 50 fen 1922 Holzminden, Dolna Saksonia.
str. 3. 50 fen1921 Quedlinburg, Saksonia-Anhalt; 100 fen (1921) Itzehoe, Szlezwig-Holsztyn; 50 fen 1921 Colditz, Saksonia; 25 fen 1921 Staβfurt, Saksonia-Anhalt.
str. 4. 50 fen 1921 Mülsen-St. Jakob, Saksonia; 90 fen (1921) Rathenow, Brandenburgia; 75 fen 1921 Twistringen, Dolna Saksonia; 1 mk (1922) Bytów, Pomorze.
str. 5. 50 fen 1920 Detmold, Nadrenia Północna-Westfalia; 50 fen 1921 Gernrode-Harz, Saksonia-Anhalt; 50 fen 1921 Wasungen, Turyngia; 75 fen 1921 Lubeka-Gothmund, Szlezwig-Holsztyn.
str. 6. 50 fen 1920 Westerburg, Hesja; 50 fen, (1922) Laage, Meklemburgia; 50 fen 1921 Padeborn, Nadrenia Północna-Westfalia; 10 fen 1921 Sangerhausen, Saksonia-Anhalt.
str. 7. 75 fen 1921 Neinstedt w Górach Harz, Saksonia-Anhalt; 50 fen (1921) Rossbach, Saksonia-Anhalt; 50 fen 1921 Kitzingen, Bawaria; 50 fen 1921 Gatersleben, Saksonia-Anhalt.
str. 8. 50 fen (1921) Związek Ochrony Handlu i Rzemiosła Wettenberge, Brandenburgia; 1 mk 1920 (1921) Rinteln, Dolna Saksonia; 50 fen 1921 Niemiecki Związek Psów Ratowniczych Oldenburg, Dolna Saksonia; 50 fen 1921 Neubrandenburg, Meklemburgia.
str. 9. 50 fen 1921 Ohrdurf, Turyngia; 75 fen 1921 Cleve, Nadrenia Północna-Westfalia; 50 fen 1921 Weimar, Turyngia; 50 fen 1921 Kluczbork, Górny Śląsk.
str. 10. 100 fen 1921 Luckenwalde, Brandenburgia; 1 mk 1921 Paderborn, Nadrenia Północna-Westfalia; 50 fen 1921 Schneeberg, Saksonia; 50 fen 1921 Bielefeld, Nadrenia Północna-Westfalia.
str.11. 9 kuponów kartek zaopatrzeniowych z lat 1916-18 na mąkę chlebową, pszenną, żytnią lub chleb domowy albo małe chleby, gmina miejska Stuttgart.
str. 12. 5 kuponów od kartek zaopatrzeniowych z lat 1917-20 na mięso, mąkę i chleb domowy, gmina miejska Stuttgart.
str.13. 9 kuponów od kartek zaopatrzeniowych 1916-18 na jaja, masło, ser, kaszę, ziemniaki, przydział zupy, mąkę lub chleb i groch/fasolę/makaron.
str. 14. kartka zaopatrzeniowa Rzeszy na mięso 1917, Królestwo Wirtembergii, gmina miejska Stuttgart; 6 odcinków od kartek zaopatrzeniowych b.r. na dodatkowy przydział dla chorych (produktów odżywczych na bazie owsa, cukier, kaszy jęczmiennej, masło, ryż i mleko miasto Stuttgart.
str.15. kartka zaopatrzeniowa dodatkowa z 1917 na mięso dla dzieci, Królestwo Wirtembergii, gmina miejska Stuttgart; kartka zaopatrzeniowa na mydło tzw. Seifenkarte z 1919, Królestwo Wirtembergii, gmina miejska Stuttgart. odcinek kartki zaopatrzeniowej z 1918 na towar wymagający dłuższego terminu realizacji, gmina miejska Stuttgart (?). Na pierwszej stronie ostatniej karty, papierowej, tabela wzrostu cen produktów żywnościowych od 1914 roku do października 1923 roku i ich ponownego spadku po reformie pieniądza w listopadzie i grudniu 1923 roku.
Prezentowany album kolekcjonerski zawiera seryjne pieniądze zastępcze z początku lat 20. XX wieku i kartki żywnościowe z I wojny światowej. We wstępie pióra Paula Hohnera, handlarza pieniędzmi zastępczymi ze Stuttgartu, będącego projektantem albumu i autorem kolekcji, przybliżono koncepcję pieniędzy zastępczych, kartek żywnościowych i samą ideę powstania albumu.
Na pierwszych 5 kartach z papieru pergaminowego wklejono 41 bonów kolekcjonerskich z lat 1920–1922. Najliczniej reprezentowany, bo aż 35 sztukami, jest rok 1921, 4 bony wydano w 1922, a jedynie 3 w 1920 roku. Większość pochodzi z obecnej Nadrenii Północnej-Westfalii oraz Saksonii-Anhalt – po 7 sztuk, następne z Turyngii i Dolnej Saksonii – po 5 sztuk. Z obszaru Pomorza w kolekcji znajduje się jedynie egzemplarz z Bytowa. Zbiór zawiera najpowszechniejsze, a więc i najtańsze bony dostępne w owym czasie w handlu. Oprócz kolekcjonerskiego rarytasu, bonu wartości 75 fenigów wydanego przez zarząd gminy Neinstedt w Górach Harzu (Saksonia-Anhalt), w zbiorze brakuje cenniejszych okazów.
Od strony 11. album wyklejono 33 kartkami zaopatrzeniowymi na towary reglamentowane – głównie produkty żywnościowe, które między 1916 a 1920 wydała gmina miejska w Stuttgarcie. 4 to kompletne arkusze a 29 sztuk stanowi odcinki z różnych kartek, głównie z lat 1916–1918. W Niemczech, w okresie I wojny światowej, kartki zaopatrzeniowe zwykle wydawano na konkretne miesiące, a realizowano w systemie tygodniowym. Wyjątkiem były kartki na niektóre produkty przemysłowe, np. mydło, które wydawano w systemie półrocznym, a realizowano w systemie miesięcznym. Najwięcej, bo aż 15 odcinków odnosi się do przydziału niskiej jakości mąki chlebowej i wzbogaconego o różne dodatki chleba domowego. W albumie występują również kartki na jaja, masło, cukier, ser, mięso, kaszę, ziemniaki i mydło.
Albumy takie były w różnych konfiguracjach kompletowane przez Hohnera, a następnie sprzedawane jako pamiątki z okresu pieniądza zastępczego lub inflacji.
Mieszko Pawłowski
