• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Arensburg, Johann Leonhardt (1665-1719) - mennica Szczecin (około 1176-1754)

1/48 talara (szeląg z kontrasygnaturą)

1/48 talara (szeląg z kontrasygnaturą)
  • 1/48 talara (szeląg z kontrasygnaturą)
68
15
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • mennictwo > mennictwo pomorskie, psucie monety, znaki > znaki mennicze, kontrasygnatury, mennictwo > mennictwo stralsundzkie, symbole > korona (symbol), herby > herb Szwecji, herby > Gryf (herb), sentencje > sentencje łacińskie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/4729
  • Autor/WytwórcaArensburg, Johann Leonhardt (1665-1719) - mennica Szczecin (około 1176-1754)
  • Nazwa1/48 talara (szeląg z kontrasygnaturą)
  • Miejsce powstaniaSzczecin (województwo zachodniopomorskie), Pomorze Szwedzkie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie)
  • Czas powstania1691
  • Technikabicie
  • Materiałsrebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 18.3 mm (średnica)
      • 1.1 g (masa)
  • Nazwy i tytuły historyczneSchilling
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • korona z rozetką:
    • CAROLUS·XI·D·G·REX·SUEC·D·S·P
    • 2. Napis:
    • 48 | EINEN | REICHS | TALER
    • 3. Znak:
    • IN·IEHOVA·SORS·MEA·1691
    • 4. Stempel:
    • 5. Napis:
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na awersie ukoronowany gryf w lewo, trzymający w łapie miecz uniesiony do góry. Sylwetka gryfa w dużej mierze spłaszczona przez kontrasygnaturę postawioną na rewersie. W liniowym otoku napis: CAROLUS·XI·D·G·REX·SUEC·D·S·P (Karol XI z łaski Bożej król Szwecji, książę szczecińsko-pomorski)

Na rewersie napis w czterech wierszach 48/ EINEN/ REICHS/ TALER. Jego centralną część przesłania kontrasygnatura w formie korony z rozetką. W liniowym otoku napis: IN·IEHOVA·SORS·MEA·1691 (w Bogu mój los). 

W okresie panowania króla Karola XI (1655–1697) na mennictwo pomorskie największy wpływ miał gubernator szwedzkiego Pomorza, hrabia Nils Bielke (1644–1716). Za jego wiedzą i zgodą doszło w Szczecinie do bicia monet niezgodnych z obowiązującą stopą menniczą. Cała produkcja w latach 1689–1694 prowadzona była w tajemnicy przez zaufany personel Bielke'go z mincmistrzem Johannem Leonardem Arensburgiem (1665-1719) na czele. Nielegalny dochód z bicia szedł do prywatnych kieszeni kilku zamieszanych w proceder osób, w tym gubernatora i mincmistrza. W latach 1691–1692 największe zyski wspólnicy osiągnęli z masowych emisji bilonowych szelągów, które zamiast 6 łutów srebra zawierały w szczytowym okresie oszustwa zaledwie 2 łuty. Prawdziwa skala produkcji była zatajona, według szacunków wartość niskowartościowych szelągów wybitych w ciągu wspomnianych dwóch lat sięgała ok. 87 tysięcy talarów Rzeszy. Monety doprowadziły do dużych strat w gospodarce, co najbardziej dotknęło rzemieślników nabywających towary za granicą oraz stacjonujących na Pomorzu żołnierzy szwedzkich, których żołd był wypłacany w tej walucie.

W 1697 roku zarząd prowincji zdecydował o redukcji szelągów będących w obiegu. Egzemplarze zawierające co najmniej 4 łuty srebra zostały kontrasygnowane stemplem ze znakiem korony, pozostałe zdewaluowano o połowę wartości i wymieniono na dwugrosze (1/12 talara). Stemplowanie monet przeprowadzono w czterech miastach: Szczecinie, Stralsundzie, Greifswaldzie i Anklam, a kontrasygnatura była znakiem dobrych szelągów. Szczecińska kontrmarka zawierała koronę bez dodatkowego wyróżnika, Stralsund umieścił pod koroną rozetkę lub gwiazdkę, Greifswald literę G, Anklam literę A.

Genowefa Horoszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin