Talar

• Sposób nabyciazakup
• Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Awers: nad herbem biskupim półpostać Matki Bożej z Dzieciątkiem na lewej ręce i berłem w prawej dłoni, po bokach łukowaty napis: SVB TVVM PRAE - SIDIVM CONFVG, napis w otoku: PARIS D G ARCHE - PS SAL SE AP LE. Rewers: nad owalną barokową tarczą herbową półpostać św. Rudberta, napis w otoku: SANCT RVDBER - TVS EPS SALISB 1625.

Arcybiskupstwo salzburskie znajdujące się obecnie w granicach Austrii było jednym z sześciu księstw arcybiskupich w Rzeszy Niemieckiej. Arcybiskupi Salzburga oprócz władzy kościelnej sprawowanej w diecezji, na terenie swojego księstwa mieli też władzę świecką, której przejawem było prawo do bicia własnego pieniądza. Prezentowany talar wybił Paris z Lodronu (1586–1653), książę i arcybiskup Salzburga w latach 1619–1653. Na awersie monety znajduje się półpostać Matki Bożej z Dzieciątkiem i berłem w prawej dłoni, której słynące łaskami sanktuarium istnieje do dzisiaj w Altötting niedaleko Salzburga. Postać Maryi została okolona łacińskim napisem, pierwszym wersem antyfony „Pod Twoja obronę uciekamy się”, który nie znalazł się tam przypadkowo. Monetę wybito w dwa lata po ogłoszeniu przez księcia bawarskiego Maksymiliana I (1573–1651) Maryi patronką Bawarii. Poniżej widnieje herb osobisty arcybiskupa Parisa z lwem grafów Lodronu. Na rewersie, nad tarczą herbową Salzburga, umieszczono półpostać św. Rudberta (650–718), pierwszego biskupa diecezji, patrona katedry i miasta Salzburga. Oprócz tradycyjnych symboli władzy biskupiej, mitry i pastorału, św. Rudbert został przedstawiony z beczką soli w prawej ręce. To on skłonił książąt bawarskich, Theodona II (625/11–716) i jego syna, do hojnych nadań na rzecz Kościoła oraz przekazania żup solnych, jako uposażenia założonego przez siebie klasztoru. Wraz z żupami klasztor otrzymał port przeładunkowy w dawnym rzymskim Iuvavum, które od 755 roku występuje pod nazwą Salzburg. Św. Rudbertowi przypisuje się więc także założenie tego miasta. Motywy Maryi z Dzieciątkiem i berłem oraz św. Rudberta z beczką soli książęta arcybiskupi jeszcze wielokrotnie wykorzystywali w swoim mennictwie talarowym. Arcybiskupi Salzburga zachowali niezależność do 1803 roku, kiedy doszło do sekularyzacji księstwa i powstania Elektoratu Salzburga. W tym też roku zakończyło się trwające prawie 250 lat mennictwo pięknych arcybiskupich talarów.

Mieszko Pawłowski