Wisiorek

• Miejsce zebrania w terenieRepublika Mali; region: Mopti; okręg: Bandiagara; wioska: Youga-Na
• Sposób nabyciadarowizna
• Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Mały, trójkątny wisiorek wykonany z brązu. Swym kształtem przypomina dzwoneczek. Został ozdobiony wzorami geometrycznymi w postaci poziomych, prostych linii oraz zygzaka. W jego dolnej części udekorowany został trzema małymi, pustymi wewnątrz kółeczkami (jedno lekko zdeformowane). W jego górnej części wykonano owalny otwór. Widoczne ślady użytkowania, lekko wytarty wzór.

Wisiorek pozyskano podczas Studenckiej Ekspedycji Etnograficznej „Afryka 76–77”, nad którą nadzór merytoryczny sprawowało Muzeum Narodowe w Szczecinie. Dogonowie uważali go za wyrób tellemski, lub wykonany przez dogońskiego kowala na wzór ozdób tellemskich.

Tellemowie to ludność autochtoniczna zamieszkująca masyw Bandiagara w XI–XV wieku, przed przybyciem Dogonów. W latach sześćdziesiątych XX wieku Rogier M.A. Bedauxa, holenderski archeolog, zbadał jaskinie znajdujące się nad wioskami Dogonów i potwierdził istnienie kultury Tellemów, w której znane było kowalstwo i odlewnictwo.

Omawiany wisiorek został odlany z brązu metodą na wosk tracony. W wielu kulturach Afryki Zachodniej wykonaniem formy zajmuje pomocnik kowala. Tylko naprawdę sprawni wytwórcy potrafią pokryć formy delikatnymi wzorami w postaci cienkich nitek, warkoczyków, spirali, kulek, stylizowanych twarzy ludzkich czy postaci zoomorficznych.

Katarzyna Findlik-Gawron