Głowa starego, brodatego mężczyzny

• Sygnatury / Napisy / Znaki

  napis; na recto u dołu po prawej; Gio: Batta: Tiepolo; ołówkiem nazwisko artysty; nieznany

  napis; na recto u góry po lewej; f. x.; obcięty napis piórem w tonie brunatnym; nieznany

  napis; na verso u góry pośrodku; 950; ołówkiem numer; nieznany

  pieczęć; na verso u góry pośrodku; Museum Stettin 1907; pieczęć okrągła, brunatna z napisem w otoku i głową gryfa w lewym profilu w polu; Museum der Stadt Stettin (1913-1945)

  napis; na starym montażu u dołu po lewej; 16035/72/74 | 16035/72/2 74; ołówkiem numery inwentarzowe MNW; Muzeum Narodowe w Warszawie (1862- )

• Kolekcjarysunek włoski
• Sposób nabyciapozyskanie własne
• Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Popiersie starca w zawoju zwróconego w trzech czwartych w prawo.

Rysunek w układzie pionowym na karcie niebieskiego papieru weneckiego w kształcie prostokąta. Szkic głowy starego mężczyzny z długą, gładką brodą i gęstymi, opadającymi wąsami, zwróconego w trzech czwartych w prawo, spoglądającego w zamyśleniu w dół. Głowę o wysokim, lekko zmarszczonym czole i długim nosie, okrytą zawojem ukazano trochę od góry. Mężczyzna ubrany jest w wierzchnie okrycie z płaskim, prosto ściętym kołnierzem. Rysunek wykonany prostymi, równoległymi, spokojnymi kreskami podkreślającymi stan psychiczny portrtowanego. Tylko zawój modelowany jest zróżnicowanymi kreskami, prostymi i łamanymi, o różnym natężeniu waloru. Na verso czarną kredką szkic ze sceną do kompozycji Pokłon Trzech Króli przedstawiającą Madonnę z Dzieciątkiem i klęczącym królem.

Giambattista Tiepolo przedstawił głowę zatopionego w myślach starego mężczyzny w ujęciu od góry, jakby podglądał go w jakiejś intymnej sytuacji. Szkic promieniuje aurą tajemnicy. Mężczyzna w wielkim zawoju jest zwrócony w bok, skupiony, o czym świadczy jego spojrzenie i ściągnięte rysy twarzy. Bierze udział w ważnym wydarzeniu historycznym. Rysunek posłużył do namalowania postaci starca w scenie rozgrywającej się na głównym planie Rodziny Dariusza przed Aleksandrem, fresku namalowanym w Villi Cordellina, w miejscowości Montecchio Maggiore w 1744 roku. Drobne różnice w skłonie głowy postaci na szkicu i fresku potwierdzają, że rysunek poprzedził pracę nad kompozycją ścienną.

Scena historyczna, z którą związany był szkic, opowiada epizod z życia Aleksandra Macedońskiego zwanego Wielkim, przywódcy wszechhelleńskiego, który przez całe życie poszerzał granice swego państwa i umacniał wpływy na podbitych terytoriach. Panował w Macedonii i Grecji, w Egipcie i państwach Azji Mniejszej. Walczył między innymi z Persją. W wielkiej bitwie pod Issos w 333 roku zwyciężył dumnego króla Persji Dariusza III. Scena, w której Dariusz wraz z rodziną prosi Aleksandra o łaskę, była tematem dzieł sztuki niejednokrotnie podejmowanym przez malarzy.

Szkic rysowany był czarną i białą kredką na cienkim niebieskim papierze weneckim z nieczytelnym znakiem wodnym. Na verso (odwrotnej stronie arkusza papieru) Giambattista wykonał czarną kredką postacie Madonny z Dzieciątkiem i klęczącym królem – rysunek wstępny do pracy nad kompozycją Pokłon trzech króli. Pochodzi ze zbioru prac weneckiej rodziny Tiepolo, który po licznych perturbacjach znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Ewa Gwiazdowska

magazyn