• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt

Moneta witen

  • numizmat, witen, moneta
Moneta witen
631
119
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • skarb
  • Stralsund
  • witen
  • witten
  • moneta pomorska
  • mennictwo pomorskie
  • mennictwo miejskie
  • Strzałów
  • mennictwo Pomorza Zachodniego
  • grapen
  • witen strzałowski
  • Związek Hanzeatycki
  • Hanza

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/H/854/52
  • Autor/Wytwórca
  • NazwaMoneta witen
  • Miejsce powstaniaStralsund (Europa; Niemcy; Meklemburgia-Pomorze Przednie; powiat Vorpommern-Rügen)
  • Czas powstaniaXV wiek
  • Technikabicie
  • Materiałsrebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 1.9 cm (średnica)
      • 1.063 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Stempel:
    • inicjał:
    • S
    • 2. Napis:
    • majuskułą:
    • DEUS IN NOMINE TU
    • 3. Napis:
    • czcionka gotycka, gotycka litera S – inicjał nazwy miasta Strzałów/Stralsund:
    • MONETA SUNDENSI
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działMuzeum Historii Szczecina
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Cienka moneta okrągła, o nieregularnych kształtach; napisy na awersie i rewersie dookoła, po zewnętrznej stronie; brzeg wewnętrzny zaznaczony perełkowatym wzorem; w środku okrąg z gotycką literą.

Jednym z najcenniejszych znalezisk archeologicznych w powojennym Szczecinie jest tzw. skarb z Podzamcza datowany na XIV/XV stulecie, odkryty podczas badań wykopaliskowych w 1999 roku. W grapenie, trójnożnym metalowym naczyniu z ceramiczną pokrywą, który spoczywał pod posadzką kamienicy przy Targu Rybnym (Fishmarkt), znajdowały się srebrne pozłacane ozdoby (pierścienie, zapinki, klamry i okucia pasów, guziczki, aplikacje naszywane na strój, szpile, okucia rękojeści noża) oraz monety (witeny i grube fenigi) bite głównie w mennicach Pomorza Zachodniego, przede wszystkim w Stralsundzie (Strzałów) i Greifswaldzie (Gryfia). Wartość monet została oszacowana na około dziewięć grzywien lubeckich, co w tym czasie nie było dużym majątkiem. Wśród nich znalazł się między innymi tzw. witen (witten), moneta będąca przykładem mennictwa miejskiego, charakterystyczna zwłaszcza dla Stralsundu (Strzałowa), który wraz z innymi miastami pomorskimi, idąc za przykładem głównych ośrodków Związku Hanzeatyckiego – Lubeki i Hamburga, wprowadził do obrotu w 2. połowie XIV wieku nominał wyższy od denara. Strzałów (Stralsund), Szczecin (Stettin), Gryfia (Greifswald), Dymin (Demmin), Tąglim (Anklam) oraz Wołogoszcz (Wolgast) zawarły porozumienie dotyczące bicia witenów – monety o wartości 4 denarów według jednego systemu menniczego oraz z takim samym stemplem. Stralsund jednak, jako jedyny ośrodek, miał przywilej gwarantujący pełnię praw menniczych, z własnym wyobrażeniem na stemplu, którym była między innymi gotycka litera S – inicjał nazwy miasta. W ten sposób powstały charakterystyczne witeny strzałowskie, zaopatrzone niekiedy w sentencje religijne, na przykład DEUS IN NOMINE TUO (Boże w imię Twoje).

Małgorzata Peszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina, ul. Księcia Mściwoja II 8, Szczecin