• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Autor nieznany

Konik - rekwizyt obrzędowy

  • rekwizyt obrzędowy
Konik - rekwizyt obrzędowy
591
119
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • etnografia Pomorza Zachodniego
  • maszkara
  • obrzędowość
  • rekwizyt obrzędowy
  • zapusty
  • kolędowanie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/E/657
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Autor nieznany
  • NazwaKonik - rekwizyt obrzędowy
  • Czas powstania1. połowa XX wieku
  • Technikawłasna
  • Materiałgwóździe; włókno konopi; skóra; tektura; materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 50 cm (wysokość)
      • 105 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenienieznane
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Etnografii Pomorza
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rekwizyt obrzędowy wykonany techniką własną. Głowa i szyja konia wykonane z drewna (boki) i tektury (przód i tył) przybitej do drewna za pomocą gwoździków. Pomalowane na biało. Czarną farbą zaznaczone oczy i uzda. Pysk (wycięcie) zaznaczony kolorem czerwonym. Uszy wykonane ze skóry (jedno ze zszytych maszynowo dwóch kawałków), przybite do boków głowy gwoździami. Grzywa wykonana z włókna konopnego, mocowana na czubku głowy. U dołu szyi przymocowana, wchodząca w wycięcie w jej spodzie deska. Konstrukcja wzmocniona przez zamontowaną (przybitą gwoździami), po skosie, pomiędzy szyją a deską listewkę. W środkowej części deska zwężona, na końcach szersza. W tylnej jej części mocowane za pomocą gwoździ wykonana z gałęzi obręcz oraz ogon z włókna konopnego. Na desce ślady czarnej farby.

W okresie Bożego Narodzenia i zapustów przez wsie przechodziły wesołe orszaki przebierańców, które odwiedzały domostwa i składały mieszkańcom życzenia pomyślności i dostatku. Wśród kolędników obecne były postaci ludzkie, takie jak: Dziad, Cygan czy Żyd, głównymi bohaterami były jednak zwierzęce maszkary. Jedną z nich, występującą częściej w czasie zapustów niż Bożego Narodzenia był koń. Jego obecność w pochodzie kolędników wiązała się z cechami, jakie w wierzeniach ludowych zwykle przypisywano temu silnemu i pięknemu zwierzęciu. Koń symbolizował męstwo, dumę, witalność, płodność i zdrowie. To właśnie te cechy miał przekazać mieszkańcom domostwa hulający i skaczący po izbie konik. W niektórych regionach znany był zwyczaj kolędowania z żywym koniem, przystrojonym kolorowymi wstążkami i kwiatami z papieru Kolędujący obchodzili z koniem izbę lub okrążali stół zgodnie z pozornym ruchem słońca.(…) Zwyczaj ten połączony był ze składaniem życzeń i sypaniem ziarna, co było — jak się zdaje — formą starszą od widowiska z konikiem. Pomyślną wróżbę stanowiło to, gdy zwierzę w domu napaskudziło, co indagowane osoby uznawały zgodnie za zapo¬wiedź powodzenia w gospodarstwie przez cały rok (Józef Nowak „Zespoły kolędnicze z kozą i z koniem na tomaszowskim pograniczu polsko-ukraińskim”). Prezentowany konik obrzędowy pochodzi z początku XX wieku, prawdopodobnie z okolic Pyrzyc. Łeb i szyja końska wykonane z drewna i obciągnięte wyprawioną skórką przedstawione są bardzo realistycznie. Co charakterystyczne zwierzę jest białe, albowiem białe konie symbolizują życie. Koń jest wyrobem jednostkowym, domowym, jego wykonawca nie jest znany. Pierwotnie znajdował się w zbiorach Pommersches Landesmuseum Stettin.

Agnieszka Słowińska