- Czcionka:
- Kontrast:
Motyka powstała po odcięciu oczniaka i nadoczniaka prawej tyki poroża zrzuconego przez dużego osobnika jelenia szlachetnego. Część pracująca silnie zredukowana w wyniku intensywnego użytkowania i wielu napraw, co uniemożliwia ustalenie pierwotnej orientacji ostrza. Zachowana róża tworzyła obuch. Otwór na trzonek lekko asymetryczny, przebity z dwóch stron, prostopadle do naturalnej osi poroża, znajduje się w obecnie centralnej części narzędzia. Rozległe zagładzenia i silne zniszczenia wynikające z użytkowania wyraźne są na powierzchni ostrza i obucha. W miejscach o zachowanej pierwotnej, nieregularnej powierzchni poroża widać punktowe ślady osadów organicznych, prawdopodobnie margla lub kredy jeziornej. Na powierzchni widoczna ciemniejsza plama, powstała najprawdopodobniej na skutek polania środkiem konserwującym.
Motyka z poroża jelenia szlachetnego została odkryta w nieokreślonym miejscu i okolicznościach, prawdopodobnie pod koniec XIX lub na początku XX wieku. Zazwyczaj jako miejsce odkrycia przyjmuje się Koszalin lub okolice miasta. Przed 1909 rokiem znajdowała się w zbiorach Towarzystwa Naukowego w Koszalinie, następnie przekazana została szczecińskiemu Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde. Motykę wykonano ze zrzutki poroża dorosłego, zdrowego samca. Biorąc pod uwagę rozmiary tzw. róży, czyli części poroża najbliżej czaszki, było to najpewniej bardzo duże zwierzę. Otwór na osadzenie trzonka powstał poprzez przebicie kompakty, zewnętrznej warstwy poroża oraz spongiozy, gąbczastej wewnętrznej części poroża, z dwóch stron. Trzonek dopasowano do rozmiarów otworu poprzez jego zaklinowanie drewnianym bolcem. Narzędzie było wielokrotnie naprawiane, co spowodowało znaczne zmniejszenie jego rozmiarów. Z zachowanych na powierzchni śladów wynika, że motyka była intensywnie wykorzystywana do różnych prac. Najbardziej oczywiste są rozległe zagładzenia i silne zniszczenia widoczne przy ostrzu i obuchu, wynikające z użytkowania narzędzia jako siekiery lub ciosły do obróbki drewna, kilofu lub motyki do kopania w ziemi, albo w charakterze młotka. Wszechstronne wykorzystywanie narzędzi jest typowe dla ludności zbieracko-łowieckiej strefy leśnej w Europie Północnej we wczesnym holocenie. Na podstawie pozostałości osadów organicznych zachowanych na motyce można przypuszczać, że spoczywała w warstwie margla lub kredy jeziernej, dzięki czemu mogła przetrwać do naszych czasów. Z uwagi na brak radiowęglowych oznaczeń wieku jest ona datowana jedynie ogólnie na mezolit, ok. 9600–5400 BC.
Michał Adamczyk
