• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Frommel, Karl Ludwig (1789-1863); Winkles, Henry (1801–1860) ; Kollmann, Christian Ernst (1792-1855)

Posąg Fryderyka Wielkiego w Szczecinie

  • grafika, frontyspis
Posąg Fryderyka Wielkiego w Szczecinie
420
61
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ikonografia Szczecina
  • pomniki
  • statua
  • Fryderyk II Wielki, król Prus (1712-1786) - ikonografia
  • insygnia > insygnia władzy
  • nakrycia głowy
  • księgi
  • regimenty (insygnia)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/H/921
  • Autor/WytwórcaFrommel, Karl Ludwig (1789-1863); Winkles, Henry (1801–1860) ; Kollmann, Christian Ernst (1792-1855)
  • TytułPosąg Fryderyka Wielkiego w Szczecinie | Friedrich's Standbild in Stettin (niemiecki)
  • NazwaSzczeciński pomnik króla Fryderyka II Wielkiego
  • Miejsce powstaniaLipsk (Niemcy)
  • Czas powstaniaokoło 1840
  • Technikastaloryt
  • Materiałpapier
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 17.9 cm (wysokość)
      • 14.2 cm (szerokość)
      • odcisk:
      • 17.5 cm (wysokość)
      • 10.7 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • drobną kursywą:
    • Frommel & Winkles sc.
    • 2. Napis:
    • w pierwszym wierszu majuskuła konturowa, w drugim majuskuła pełna:
    • FRIEDRICH'S STANDBILD | IN STETTIN
    • 3. Napis:
    • d. Kunst Verlag
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działMuzeum Historii Szczecina
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Grafika przedstawia statuę bez cokołu na neutralnym tle. Postać mężczyzny ukazana jest we władczej pozie, w trójgraniastym kapeluszu i sobolim płaszczu narzuconym na mundur wojskowy i spięty ozdobną zapinką. Lewa ręka oparta na biodrze na szerokim, drapowanym pasie, ponad rękojeścią szabli umieszczonej ukośnie od tyłu, w prawej ręce monarcha podtrzymuje buławę opartą o dwie księgi leżące na cokole z marmuru. Górna odwrócona grzbietem do widza, grzbiet dolnej przy prawym bucie postaci. Przez tors Fryderyka przepasana jest szarfa spięta gwiaździstym orderem. Pod ilustracją po prawej nazwiska autorów, poniżej w centrum tytuł w dwóch wierszach, a przy dolnej krawędzi arkusza po prawej informacje o wydawcy.

Fryderyk II Wielki, władający Prusami w okresie 17401768 okazał się wybitnym monarchą. Dzięki jego rządom Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw Europy, a władca mimo prowadzonych wojen i rozbudowie administracji państwowej, skupiał się w dużym stopniu na dobrobycie swoich poddanych. 

Pamięć o pruskim królu przetrwała między innymi w ukazujących go obrazach, grafikach czy rzeźbach. Pierwszy wizerunek Fryderyka w przestrzeni publicznej został odsłonięty w Szczecinie w kilka lat po śmierci monarchy, 10 października 1793 roku, z inicjatywy Ewalda Friedricha von Hertzberga, byłego ministra spraw zagranicznych i bliskiego współpracownika królewskiego. Dzieło zostało wykonane przez mistrza Johanna Gottfrieda Schadowa (1764-1850), wówczas nadwornego rzeźbiarza w Berlinie. Zgodnie ze zleceniem Hertzberga, monarchę miano ukazać w stroju wojskowym. Rzeźbiarz, znający osobiście Fryderyka II, przyodział posąg w ubiór, w jakim poddani widzieli władcę na co dzień, a więc w podniszczony mundur i charakterystyczny trójgraniasty kapelusz. Jednak dla podniesienia rangi rzeźbionej postaci, artysta narzucił na jej ramiona monarszy płaszcz, nadał ciału majestatyczną pozę a w ręku umieścił wodzowskie insygnium w formie buławy, którą monarcha wspiera się na księgach.

Szczeciński pomnik został uwieczniony na stalorycie autorstwa Henry’ego Winklesa (1801-1860) oraz Carla Ludwiga Frommela (1789-1863) i stał się ilustracją jednej z tytułowych kart wydanego w 1840 roku dzieła Friedrich der Große und seine Zeit (Fryderyk Wielki i jego czasy) autorstwa dr. K.F. Reiche. Monument został jednak na czarno-białej grafice w wielu detalach zmieniony w stosunku do oryginału, między innymi w proporcji regimentu (insygnia widzowskiego), ułożenia ksiąg, czy zakończenia szarfy z orderem. Najistotniejsza różnica dotyczyła fizjonomii Fryderyka II, którą sztycharze pozbawili tak charakterystycznych rysów.

Małgorzata Peszko

magazyn