• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Frank Gustav - Königliche lithographische Institut Berlin druk

Panorama Szczecina od wschodu

  • litografia (odbitka), grafika
Panorama Szczecina od wschodu
747
154
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • weduta Szczecina
  • Królewski Instytut Litograficzny w Berlinie
  • Königliche Lithographische Institut in Berlin
  • mosty > Most Długi (Szczecin)
  • Lange Brücke
  • widoki Szczecina
  • widoki miast
  • nabrzeża
  • Odra, rzeka (Polska)
  • panorama Szczecina
  • ikonografia Szczecina

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/H/566
  • Autor/WytwórcaFrank Gustav - Königliche lithographische Institut Berlin druk
  • NazwaPanorama Szczecina od wschodu
  • Miejsce powstaniaSzczecin (województwo zachodniopomorskie); Berlin (Niemcy)
  • Czas powstaniaokoło 1860
  • Technikalitografia tonowana
  • Materiałczerpany; papier
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • dużymi literami podpis odręczny ołówkiem (właściciela?) o dł. ok. 21 cm:
    • Saalfeld
    • ; Königliche lithographische Institut Berlin druk
    • 2. Nalepka/naklejka:
    • etykieta zdjęta podczas konswerwacji (wraz z ramą):
    • Max Böhlke, Kunsthandlung Stettin
    • ; Königliche lithographische Institut Berlin druk
    • 3. Napis:
    • napis drukowany czarną czcionką:
    • Druck d. Königl. lith. Inst. zu Berlin
    • ; Königliche lithographische Institut Berlin druk
    • 4. Napis:
    • napis wydrukowany dużymi literami, wiekszymi w stosunku do napisu po prawej i lewej stronie:
    • Stettin
    • 5. Napis:
    • litery grube, białe, obwiedzione czarnym cienkim obramowaniem :
    • N.d.Nat. gez. u. lith. v. Gustav Frank
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działMuzeum Historii Szczecina
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Grafika z efektowną panoramą Szczecina oglądaną ze wschodniego brzegu Odry, sprzed Mostu Długiego, widocznego nieco po skosie w centrum kompozycji, z drewnianą częścią zwodzoną w środku. Na moście liczne postacie przechodniów, pracowników, dzieci i psy oraz zaprzężone w dwa konie dorożki i wozy. Na I planie nabrzeże Łasztowni po obu stronach wylotu mostu; na nim znaczna ilość beczek, skrzyń i tobołów oraz grupki postaci. Wzdłuż brzegu precyzyjnie zilustrowane statki - płaskodenne, z masztami żagli, olinowaniem; na wielu ukazano członków załogi przy pracy. Pojedyncze statki i łodzie przedstawiono także płynące po Odrze oraz gęsto rozmieszczone przy zachodnim nabrzeżu, gdzie również piesi i jeźdźcy dokumentują ożywiony ruch uliczny. Szczegółowo ukazane kamienice bulwaru nabrzeżnego z detalami charakteryzującymi poszczególne budynki - widoczne gzymsy, markizy, szyldy, a także ogrodzenia i pojedyncze drzewa. Ponad zróżnicowaną w formie i poziomie linią dachów narastająca zabudowa staromiejska z górującymi nad nią gmachami zamku z mansardowym dachem skrzydła południowego, kościoła św. Jakuba z 4 narożnymi sterczynami wieży oraz kościoła św. Jana (w centrum po lewej) z sygnaturką przy szczycie północnym. Po lewej stronie ukazano zabudowania wojskowe, ponad nimi fragment wałów umocnień oraz zabudowę powstającego wówczas Nowego Miasta. Natomiast po prawej stronie zabudowę zakomponowano aż do wysokości ukazanego w tle Mostu Kłodnego. Partia nieba z białymi obłokami zajmuje górną połowę kompozycji. Ilustracja tonowana w całości odcieniem sepii.

Pod ilustracją wydrukowane napisy - po lewej: N.d.Nat. gez. u. lith. v. Gustav Frank, po prawej: Druck d. Königl. lith. Inst. zu Berlin; w centum poniżej dużymi literami: STETTIN.  Na odwrociu po prawej stronie dużymi literami podpis ołówkiem o dł. ok. 21 cm: Saalfeld.

Widoki Szczecina przy Odrze oraz port były chętnie podejmowanymi tematami artystów działających w 2. połowie XIX wieku. Część ikonografii odznaczała się jednak tendencją do idealizowania zastanej rzeczywistości, co służyło celom propagandowym – ukazania miasta w rozkwicie. Prace takie jako ilustracje trafiały do publikacji o charakterze krajoznawczym, pamiątkowym i naukowo-edukacyjnym. W dobie rozwoju masowej turystyki dużym zainteresowaniem cieszyły się zwłaszcza publikacje krajoznawcze i geograficzne. Ilustracje ukazywały aktualny wygląd miasta i dokumentowały zmiany zachodzące w nadodrzańskiej zabudowie, w tym także w przeprawach mostowych. Jednym z charakterystycznych szczecińskich mostów był położony nad Odrą Zachodnią Most Długi, łączący miasto z rzeczną wyspą Łasztownią. Drewniany most z przepustem dla statków zbudowano w 1283 roku. W 1900 roku zmieniono jego konstrukcję na nowoczesny most zwodzony zwany Mostem Hanzy. W kwietniu 1945 roku został on wysadzony, w 1959 odbudowany, a od 2000 roku przestał być mostem zwodzonym. Most Długi stał się jednym z ulubionych motywów malarskich niemieckiego rysownika i litografa Gustava Franka (1819-1888), czynnego artystycznie od 1850 do 1875 roku, pierwotnie związanego z Oldenburgiem, gdzie rysował weduty miast niemieckich na potrzeby wydawnictw geograficzno-krajoznawczych. Był autorem kilku panoram Szczecina z Mostem Długim, wydanych w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX stulecia. W tym czasie pracował dla Królewskiego Instytutu Litograficznego w Berlinie. Około 1860 roku stworzył litografię z efektowną panoramą Szczecina oglądaną sprzed Mostu Długiego, przedstawiającą tętniące życiem bulwary nadodrzańskie.

Małgorzata Peszko

magazyn