• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Spychalski Jan (1893–1946) (malarz)

Autoportret w kapeluszu

  • obraz
Autoportret w kapeluszu
782
158
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • marynarka (ubiór)
  • piórko
  • kapelusze
  • sztalugi malarskie
  • autoportrety

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/86
  • Autor/WytwórcaSpychalski Jan (1893–1946) (malarz)
  • TytułAutoportret w kapeluszu
  • NazwaAutoportret
  • Miejsce powstaniaPoznań (województwo wielkopolskie)
  • Czas powstania1944
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałsklejka
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 46 cm (wysokość)
      • 28 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Nalepka/naklejka:
    • Biennale Internationale d'art de Venise 1960
    • ; nieznany
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kompozycja w układzie poziomym. W prawej części obrazu sztaluga z widocznym z tyłu prostokątem obrazu wypełnia prawą, dolną część kompozycji. Środkowy, pionowy element sztalugi biegnie przez całą wysokość obrazu. Za sztalugą ujęta na wprost postać portretowana, widziana do pasa. Głowa zwrócona nieco w lewo; twarz pociągła, oczy szare, głęboko osadzone, nos długi, nad małymi ustami ciemny wąs, krótko przystrzyżony. Na głowie założony na bakier czarny myśliwski kapelusz z kitką. Marynarka niebieskawo-szara, w rozchyleniu widoczna ciemno-zielonawa kamizelka, spod niej sweter ciemnoszary z żółtym pasem u góry. Głowa na neutralnym tle żółtawym.

Jan Spychalski nigdy nie odebrał akademickiego wykształcenia artystycznego, lecz od młodości interesował się przeszłością. W 1914 roku został wolnym słuchaczem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a po pierwszym semestrze przeniósł się na uniwersytet berliński. Tam przez cztery lata uczęszczał na zajęcia z filozofii oraz z historii i teorii literatury, sztuki i muzyki. Zainteresował się wówczas działalnością awangardy spod znaku „Der Sturm” i „Die Aktion”, toteż po przeprowadzce do Poznania w 1918 roku podjął współpracę z wydawnictwem „Ostoja”, prowadzonym przez Jerzego i Witolda Hulewiczów. Nawiązał także znajomość ze Stanisławem Przybyszewskim i wieloma artystami krakowsko-poznańskiego środowiska ekspresjonistów, działającymi wokół czasopisma „Zdrój” i ugrupowania „Bunt”. W 1920 roku zatrudnił się w Bibliotece Uniwersyteckiej, gdzie przepracował (z okupacyjną przerwą) całe życie. Pierwsze lekcje malarstwa i rysunku Spychalski odebrał u Władysława Lama, zaś najbliższymi powiernikami stali się malarz Wacław Taranczewski, witrażysta Jan Piasecki oraz artysta-konserwator Paweł Pogowski. Mając dostęp do książek i dysponując znajomością kilku języków obcych, bibliotekarz rozpoczął jednak własne studia nad technikami dawnych mistrzów. Niewielkie kawałki dykty stawały się podobraziem dla licznych portretów, martwych natur i pejzaży o jasnej, srebrzystej kolorystyce oraz uproszczonej, swobodnej formie bliskiej włoskim twórcom pittura metafisica. W czasie drugiej wojny światowej paleta malarza znacznie pociemniała, wciąż zachowując błysk emalii wywiedziony z bursztynowych werniksów Pietera Paula Rubensa. Spośród czworga dzieci trzy córki Spychalskiego poszły zawodową drogą ojca: Joanna została malarką, a Agnieszka (Ławniczakowa) i Róża (Kąsinowska) – historyczkami sztuki. Ta ostatnia pełniła w 1960 roku obowiązki wojewódzkiej konserwatorki zabytków w Szczecinie.

Szymon Piotr Kubiak

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin