• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
PANKIEWICZ Józef (1866–1940) (malarz)

Martwa natura

  • obraz
Martwa natura
853
183
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • martwa natura
  • butelki
  • koszyk
  • owoce
  • warzywa

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/450
  • Autor/WytwórcaPANKIEWICZ Józef (1866–1940) (malarz)
  • TytułMartwa natura
  • NazwaMartwa natura
  • Miejsce powstanianieznane
  • Czas powstaniaokoło 1924
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałpłótno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 50.5 cm (wysokość)
      • 65.5 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Pieczęć:
    • DOUANE CENTRALE | EXPOSITION PARIS
    • ; nieznany
    • 2. Pieczęć, nalepka/naklejka:
    • MINISTERSTWO KULTURY I SZTUKI | Józef Pankiewicz | Martwa natura | inw. 116
    • ; Ministerstwo Kultury i Sztuki
    • 3. Pieczęć, nalepka/naklejka:
    • MUZEUM POMORZA ZACHODNIEGO W SZCZECINIE Poz Inwent | Nr 67
    • ; Muzeum Pomorza Zachodniego Szczecin
    • 4. Sygnatura:
    • Pankiewicz
    • ; PANKIEWICZ Józef (1866–1940)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na wysokim prostokątnym blacie stołu, z lekko uchyloną szufladą, płachta papieru, którego róg zwisa poza krawędź blatu; od lewej na przedzie kolba kukurydzy z liśćmi, za nią pękata butelka, za butelką otwarte owalne pudełko z opartą o stół przykrywką, na której nalepka; obok kukurydzy dwie cebule; pośrodku duży karczoch, za nim, po prawej, mały pleciony koszyczek, przy koszyczku cebula, przed karczochem i koszyczkiem dwa bakłażany. Neutralna płaszczyzna tła. Koloryt: ciemny, przygaszony - blatu, przełamana biel papieru, chłodna i jasna zieleń, ciemny ton oliwkowy, fioletowy granat warzyw i butelki, koszyk żółtawy, tło szare z przetarciami.

Józek Pankiewicz odegrał ważną rolę w przemianach dokonujących się w sztuce polskiej przełomu XIX/XX wieku. Nauki pobierał w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego, a następnie w Akademii Petersburskiej. Był mocno związany z Paryżem. W ostatnich dekadach XX stulecia dużo podróżował – do Francji, Włoch, Holandii, Belgii, Niemiec i Austrii. W 1906 roku został profesorem w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W okresach wakacyjnych wyjeżdżał do Francji. Lata pierwszej wojny światowej spędził w Hiszpanii, następnie wrócił do Krakowa, gdzie był zaangażowanym pedagogiem. Wpłynął na kształtowanie się postawy artystycznej kilku pokoleń artystów. W swych uczniach zaszczepiał zarówno technikę malarską, jak i kulturę artystyczną. Na kartach historii sztuki zapisał się między innymi Komitet Paryski, czyli organizacja pomocowa dla studentów wyjeżdżających na studia malarskie do Francji, która została zawiązana przez Pankiewicza w 1923 roku na krakowskiej ASP. Z tego kręgu zrodził się kapizm (inaczej koloryzm), który wziął swój początek od liter K.P. – Komitetu Paryskiego. Działa kapistów cechowała koncentracja na kolorze, który był podstawowym środkiem wyrazu.

 Obraz Martwa natura znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie powstał około 1924 roku, dokładnie w okresie, kiedy został założony Komitet Paryski. Był to czas kiedy Pankiewicz powrócił do tradycyjnej estetyki nawiązującej do sztuki dawnej. Na nowo zwrócił się do bezpośredniej obserwacji natury i prób jej utrwalania. Głównym źródłem inspiracji były galerie Luwru. Na obrazie ze szczecińskiej kolekcji przejawia się to realistycznym przedstawieniem. Interesująca nas w tym miejscu martwa natura zwraca uwagę dość luźną kompozycją, wszystkie przedmioty znajdują się jakby w przypadkowym ułożeniu. Są to też atrybuty związane z kuchnią śródziemnomorską (bakłażany, karczoch, oliwa itd.). Wszystko jest ułożone na bardzo jasnym pogiętym papierze, który najwyraźniej wybija się z kompozycji.

Beata Małgorzata Wolska

magazyn