• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik)

Radło płozowe krzywogrządzielowe (replika)

  • narzędzie rolnicze, radło
Radło płozowe krzywogrządzielowe (replika)
954
174
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • grody
  • rolnictwo
  • orka

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/19622
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik)
  • NazwaRadło płozowe krzywogrządzielowe (replika)
  • Czas powstania1001 - 1100
  • Technikacięcie, struganie, drążenie
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno > drewno brzozowe; materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno > drewno dębowe
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 110 cm (wysokość)
      • 175 cm (szerokość)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieKamień Pomorski (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciabadania terenowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Przedmiot wykonano z naturalnie rozgałęzionego fragmentu drzewa, prawdopodobnie brzozowego. Część górną rozwidlenia tworzy grządziel (dyszel) służąca do zaprzężenia bydła pociągowego. Dolny człon rozgałęzienia stanowi płoza z piętką będąca elementem pracującym po powierzchni ziemi. Grządziel oraz płozę wzmacnia słupica łącząca obydwa elementy. Ponadto radło ma prostokątny otwór z osadzonym dębowym trzonkiem, na końcu którego uformowano równoległą do płaszczyzny płozy rączkę. 

Pierwszoplanową rolę w gospodarce Słowian odgrywało rolnictwo. We wczesnych okresach średniowiecza tereny przeznaczone pod uprawę zbóż ograniczały się do niewielkich obszarów wydzielanych poprzez wypalanie lasów. Początkowo dobrze użyźniona popiołem drzewnym ziemia bardzo szybko ulegała wyjałowieniu. W XI–XII wieku na Pomorzu zaczął się upowszechniać nowy system uprawy roli zwany trójpolowym. Polegał on na podziale pola na trzy części, jedną obsiewano wiosną zbożem jarym, drugą jesienią zbożem ozimym, natomiast trzecia odpoczywała. Podstawą diety mieszkańców w IX i X wieku w ośrodkach takich jak Szczecin czy Wolin było proso, pszenica zwyczajna, jęczmień oraz żyto. W X wieku zwiększyła się uprawa pszenicy. Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przy uprawie roli było radło. Jego zastosowanie pozwalało na kilkucentymetrowe spulchnianie ziemi. Przedmioty te należą do bardzo rzadkich znalezisk archeologicznych. Okaz z Kamienia Pomorskiego to przykład radła typu płozowego krzywogrządzielowego datowanego na XI wiek. Znaleziono je w niewielkiej odległości od jednej ze ścian domu wzniesionego w konstrukcji plecionkowej. Radło wykonano z drewna dębowego i brzozowego. Składa się z grządzieli, inaczej dyszla służącego do zaprzężenia bydła pociągowego, trzonka, na końcu którego uformowano równoległą do płaszczyzny płozy rączkę trzymaną przez oracza. Dolny człon radła stanowi płoza z piętką będąca elementem pracującym. Grządziel oraz płozę wzmacnia słupica łącząca obydwa elementy. Obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się jedynie replika radła.

Grzegorz Durdyń

magazyn