• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (bursztynnik) - Słowianie

Pacior bursztynowy

  • pacior, biżuteria
Pacior bursztynowy
1880
246
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • grody
  • inkluzja
  • ozdoby
  • biżuteria
  • bursztynnictwo

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/19621/38
  • Autor/Wytwórcanieznany (bursztynnik) - Słowianie
  • NazwaPacior bursztynowy
  • Czas powstania601 - 1300
  • Technikacięcie, piłowanie, skrobanie, gładzenie
  • Materiałbursztyn
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 1.8 cm (wysokość)
      • 3.25 cm (średnica)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieKamień Pomorski (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciabadania terenowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Pacior bursztynowy o pomarańczowo-brązowej barwie i dwustożkowatym kształcie ze ściętymi krawędziami. W rzucie z góry okrągły o średnicy ok. 2 cm przy krawędziach i 2,85 na środku. Powierzchni są gładkie ze śladami obróbki, na boku znajduje się ubytek, kanalik umiejscowiono centrycznie. W jego wnętrzu widoczne są zatopione drobne listki lub płatki.

Pacior bursztynowy odkryty podczas badań wykopaliskowych w 1962 roku na Starym Mieście w Kamieniu Pomorskim.

Pacior wykonano z bryłki pomarańczowobrązowego bursztynu bałtyckiego, tzw. sukcynitu. Kształtem przypomina przęślik używany do obciążania wrzeciona w trakcie przędzenia nici. Według niektórych opinii mógł być ozdobą wplataną we włosy lub częścią kolii, albo też samodzielną zawieszką. Był najpewniej wyrobem lokalnym, z miejscowej pracowni bursztynniczej.

Obróbkę bursztynu przeznaczaną zawsze rozpoczynał etap oczyszczania surowej bryły z naturalnej powierzchni, tzw. kory zwykłymi narzędziami, takimi jak nóż, piłka i pilnik. Większe kawałki były odpowiednio dzielone, zgodnie z wielkością planowanego wyrobu, poprzez łupanie lub cięcie. W przypadku paciorków i innych przedmiotów zawieszanych na rzemykach czy sznureczkach najtrudniejszą czynnością było wywiercenie otworu lub kanalika za pomocą wiertaki łukowej, zwanej w tradycji ludowej furkadełkiem. Tę czynność, ze względu na niebezpieczeństwo uszkodzenia półwytworu, wykonywano już we wstępnej fazie nadawania ogólnego kształtu wyrobu. Dopiero po pomyślnym nawierceniu otworu następował etap nadawania ostatecznej formy, wygładzania i polerowania.

Najliczniejszymi przedmiotami bursztynowymi odkrywanymi podczas badań wykopaliskowych w obrębie wczesnośredniowiecznych ośrodków pomorskich są paciorki. Najczęściej były wytaczane z różnej wielkości bryłek na tokarkach, w ruchu wahadłowo-wirowym, podczas którego wytwórca skrawał bursztyn zamocowanym nieruchomo ostrzem. Toczenie likwidowało ślady obróbki ręcznej oraz wygładzało powierzchnie wyrobów. Do polerowania wykorzystywano drewno drzew liściastych lub delikatną skórę owczą albo jagnięcą.

Ewa Górkiewicz-Bucka

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin