• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany

Przęślik kamienny

  • przęślik
Przęślik kamienny
776
119
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • narzędzia > narzędzie przędzalnicze
  • tkactwo
  • kamieniarstwo
  • wczesne średniowiecze
  • przędzalnictwo

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/11713
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany
  • NazwaPrzęślik kamienny
  • Czas powstania476 - 1100
  • Technikatoczenie (obróbka wiórowa), wiercenie, szlifowanie
  • Materiałkamień
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 4.5 cm (wysokość)
      • 4.3 cm (szerokość)
      • 4.4 cm (średnica)
      • 34.6 g (masa)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieJarszewo (Europa; Polska; województwo zachodniopomorskie; powiat kamieński; gmina Kamień Pomorski)
  • Sposób nabyciabadania wykopaliskowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Przęślik z miękkiego, szarego surowca skalnego, w kształcie nieco nieregularnego krążka, po jednej stronie zdobiony nieregularnie rozmieszczonymi nakłuciami wykonanymi narzędziem o okrągłym przekroju. Mniej więcej pośrodku znajduje sie otwór do osadzenia na wrzecionie

Wytwarzanie nici z włókien, czyli przędzenie jest bardzo czaso- i pracochłonne, pomimo że składa się jedynie z trzech podstawowych czynności. Pierwszą jest smykanie, czyli wyciąganie pasma z pęku włókien, tzw. kądzieli, drugą jest skręcanie powodujące ścisłe połączenie włókien i trzecią nawijanie w kłębek, na wrzeciono lub szpulkę. Przędzenie można wykonywać także bez użycia przyborów. Użycia żadnych akcesoriów nie wymaga skręcanie włókien jedną ręką na udzie lub między dłonią a policzkiem. W tych przypadkach otrzymana przędza jest nierówna, a każdą z trzech podstawowych czynności wykonywano osobno, co dodatkowo wydłużało cały proces.

Przędzenie znacznie ułatwia zastosowanie prostych przyborów, takich jak haczykowato zagięta gałązka, pręt, a nawet ptasie pióro. We wczesnym średniowieczu powszechnie używano wrzeciona, na które była nawijana przędza i przęślika, który zapobiegał zsuwaniu się gotowych nici i ułatwiał ruch wirowy wrzeciona, dzięki czemu nawijana nić była równa.

Z badań archeologicznych na Pomorzu znane są przęśliki gliniane i wykonane z surowców skalnych, z tzw. miękkich skał, do których należy piaskowiec. Z reguły kamienne przęśliki są płaskie, o różnej wysokości, niekiedy zdobione prostymi żłobionymi wzorami, jak w przypadku okazu z Jarszewa.

Anna Bogumiła Kowalska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin