• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Ruszczyc Ferdynand (1870–1936) (malarz)

Brzeg morski

  • obraz
Brzeg morski
754
152
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Młoda Polska
  • niebo
  • wybrzeża > wybrzeże morskie
  • pejzaż morski

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/78
  • Autor/WytwórcaRuszczyc Ferdynand (1870–1936) (malarz)
  • TytułBrzeg morski
  • NazwaPejzaż morski
  • Miejsce powstanianieznane
  • Czas powstaniaokoło 1897
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałpłótno naklejone na tekturę
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 29.5 cm (wysokość)
      • 44.5 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Znak odręczny:
    • własność p. Ruszczyc-Nielubiczowej Janiny
    • ; nieznany
    • 2. Pieczęć, nalepka/naklejka:
    • Bornholm - Vitte (?) | 1897. 18. VI
    • ; Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych Kraków
    • 3. Znak odręczny, nalepka/naklejka:
    • Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie | R.1937 Grudzień Nr. 2174 / 132 / | Ferdynand Ruszczyc | Brzeg morski | olej | WYSTAWA POŚMIERTNA FERD. RUSZCZYCA
    • ; nieznany
    • 4. Nalepka/naklejka:
    • F. Ruszczyc | Brzeg morza | olej na płótnie | wł. p. Janiny Ruszczyc-Nielubowiczowej
    • ; Muzeum Pomorza Zachodniego Szczecin
    • 5. Sygnatura:
    • MUZEUM POMORZA ZACHODNIEGO | W SZCZECINIE | Nr Inw. Sp 393
    • ; Ruszczyc Ferdynand (1870–1936)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Obraz namalowany w tonacji szarości, zakomponowany w trzech strefach poziomych. Na pierwszym planie znajduje się fragment brunatno-szarego brzegu, z dwoma kępami traw. Drugą strefę stanowi morze, trzecią niebo. 

Ferdynand Ruszczyc należał do najbardziej hołubionych artystów polskich okresu modernizmu. Uczeń mińskiego atelier Kuźmy Jakowlewicza Jermakowa oraz absolwent pracowni Iwana Szyszkina i Archipa Kuindżiego w petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych po uzyskaniu dyplomu osiadł w rodzinnej wsi. Tam powstało programowe płótno Ziemia (1898) – przyszły emblemat ruchów ludowych skupiających lewicującą, niepodległościową i antyklerykalną inteligencję. Pokazany w 1906 roku w wiedeńskim pawilonie Secesji obraz Nec mergitur okazał się drugą znaczącą kompozycją. „To nie wielki symbol jak «Ziemia» – lecz alegoria. «Ziemia» uderzała, jak silny zapach; tę symbolikę nie tylko rozumiał mózg, ale przed mózgiem odczuwały ją zmysły. «Nec mergitur» to mniej «realna» oprawa. Na rozhukanym morzu zwycięski okręt. […] Płynie spokojnie […] jak... Polska” – pisał Tadeusz Rittner (Sztuka polska w Wiedniu, „Świat” 1906, nr 20, s. 9–10). Ruszczyc-patriota zasłużył się polskiemu kształceniu artystycznemu w okresie międzywojennym, ale pasował też do nowego systemu politycznego oraz konstruktu Ziem Odzyskanych po drugiej wojnie światowej – jako postępowy szlachcic, protektor ludu, a przede wszystkim piewca idei państwa morskiego i prekursor rodzimego malarstwa marynistycznego. Zakupiony do zbiorów szczecińskich obraz Potok (1896) reprezentował okres przygotowawczy, poprzedzający namalowanie Ziemi. Okazją do nabycia kolejnych trzech, w tym Brzegu morskiego (1897), była tutejsza wystawa monograficzna Ruszczyca w 1965 roku, zatytułowana identycznie jak lokalny magazyn społeczno-kulturalny z lat 1956–1957 – Ziemia i morze. Ponad 100 prac przygotowała Janina Ruszczycówna, najstarsza córka artysty. We wstępie do katalogu ekspozycji zwrócono uwagę na obecność malarza w niemieckim Szczecinie podczas odwiedzin rodziny matki, Alviny Munch, pochodzącej z Nexø na Bornholmie.

Szymon Piotr Kubiak

magazyn