• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt

Na scalonych ziemiach

  • obraz
Na scalonych ziemiach
638
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Ziemie Odzyskane (Polska)
  • rolnik
  • chłoporobotnik
  • chłopi
  • orka
  • traktor

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/470
  • Autor/Wytwórca
  • TytułNa scalonych ziemiach
  • NazwaScena rodzajowa
  • Miejsce powstaniaWarszawa (województwo mazowieckie)
  • Czas powstaniamiędzy 1950 - 1951
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałpłótno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 130 cm (wysokość)
      • 98 cm (szerokość)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Nalepka/naklejka:
    • MINISTERSTWO KULTURY I SZTUKI (DEP. TWÓRCZOŚCI ARTYSTYCZNEJ) WYDZIAŁ PLASTYKI | NR INW. I-364-1292 | Stażewski Henryk | Na scalonych ziemiach | 4000 zł | 130 x 98 | zakupiono: II Ogólnopolska Wystawa Plastyki Warszawa 14–17.XII.1951
    • ; Ministerstwo Kultury i Sztuki
    • 2. Sygnatura:
    • STAŻEWSKI
    • ; STAŻEWSKI Henryk (1894–1988)
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kompozycja jednoplanowa. Ujęta en face postać siedzącego mężczyzny, obiema rękami ujmującego kierownicę. Prawe dolne naroże obrazu wypełnia fragmentarycznie widoczny mechanizm traktora, maska sięga do połowy wysokości kompozycji. W lewym dolnym rogu widoczny fragment ciągnika. Mężczyzna ubrany w prostą kurtkę, na głowie czapka z daszkiem. W tle niebo. Horyzont na wysokości ok. 1/6 kompozycji. Koloryt: przewaga tonów niebieskich, w różnych odcieniach. Kurtka w zgaszonych, chłodnych tonach czerwonego fioletu.

Henryk Stażewski, czołowy polski konstruktywista utrzymujący bliskie kontakty z paryską bohemą, wykonał na początku lat pięćdziesiątych XX wieku kilka prac utrzymanych w stylistyce figuratywnych dzieł Edouarda Pignona oraz wczesnych obrazów Andrégo Fougerona. Jedna z nich, zatytułowana Na scalonych ziemiach, została zaprezentowana podczas II Ogólnopolskiej Wystawy (1951/1952). Obraz przedstawia chłoporobotnika w luźnej koszuli i kaszkiecie, dumnie siedzącego na maszynie rolniczej. Ukazany w planie niemal „amerykańskim”, niczym kowboj zdobywający Dziki Zachód w popularnym westernie, zamiast broni palnej dzierży w wyolbrzymionych dłoniach ster pojazdu. Lekcja geometrii została tu wykorzystana w stalinowskiej misji planu sześcioletniego, nie przynosząc jednak sukcesu w artystycznym konkursie: w oczach jurorów Stażewski pozostawał „formalistą”. Protekcjonalnie pisała o ćwierć wieku młodsza od malarza Krystyna Czarnocka, studiująca wówczas historię sztuki u teoretyka socrealizmu Juliusza Starzyńskiego: „Nie można pominąć tutaj kompozycji H. Stażewskiego pt. Na scalonych ziemiach, ze względu na wagę jej na drodze przełamywania się tego artysty, drogę świadczącą o dużym wysiłku i szczerości jego poszukiwań. […] Rażą nas tu pewne deformacje rysunkowe, jednakowa „blaszaność” samego traktoru, jak i ubrania traktorzysty oraz pewna plakatowość ujęcia całości, szczególnie w rozwiązaniu kolorystycznym. Tym niemniej wydaje mi się, że wielką zaletą tej pracy jest przekonywająca prawda i szlachetność twarzy traktorzysty, która przy wyraźnej indywidualizacji ma charakter symbolu, w najlepszym tego słowa znaczeniu. To osiągnięcie treściowe jest o tyle cenniejsze, iż widać wyraźnie, że nie jest to przypadek, że jest to założenie świadome, konsekwentnie przeprowadzone środkami malarskimi, a jednocześnie świadczące o dużych możliwościach tego autora” (Tematyka pracy, „Przegląd Artystyczny” 1952, nr 1, s. 34–35). Sam wolał zapomnieć o tej i podobnych pracach, szybko powróciwszy do skrajnie awangardowych problemów abstrakcji.

Szymon Piotr Kubiak

wystawa

Lokalizacja zewnętrzna