• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Kapliński Leon (1826–1873) (malarz)

Autoportret w stroju templariusza

  • obraz
Autoportret w stroju templariusza
774
159
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • płaszcz rycerski
  • zbroja
  • rycerz
  • templariusze

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/44
  • Autor/WytwórcaKapliński Leon (1826–1873) (malarz)
  • TytułAutoportret w stroju templariusza
  • NazwaPortret męski
  • Miejsce powstanianieznane
  • Czas powstaniamiędzy 1850 - 1873
  • Technikatechnika olejna
  • Materiałpłótno
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 143 cm (wysokość)
      • 109 cm (szerokość)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na pierwszym planie postać stojącego mężczyzny w ujęciu do kolan. W ubiorze rycerza - pielgrzyma, templariusza; kolczuga, na niej żółtawa szata z czerwonym krzyżem naszytym na piersi, brunatny płaszcz z kapturem i z krzyżem naszytym na lewej stronie. Twarz pociągła, szeroko sklepione czoło, oczy głęboko osadzone pod krzaczastymi brwiami, długi wąski nos, wąs, krótko strzyżona broda. Opuszczone ręce założone jedna na drugą, u boku miecz. Mężczyzna wsparty o kamienny sarkofag, po lewej widoczny fragment gotyckiego ornamentu. Przy bocznej krawędzi obrazu zarysy architektury. Poza ramionami mężczyzny daleki zarys krajobrazu z mrocznym, zasnutym obłokami niebem. Koloryt: tonacja chłodna, brązy, zgaszone żółcie.

Leon Kapliński pochodzący z ziemiańskiej rodziny o masońskich tradycjach rozpoczął kształcenie akademickie w 1845 roku jako student filozofii Królewskiego Uniwersytetu we Wrocławiu. W tym czasie zaprzyjaźnił się z hrabią Sewerynem Mielżyńskim – wielkopolskim działaczem patriotycznym, kolekcjonerem i malarzem. Mielżyński, ukształtowany w genewskim środowisku rozwijającym zasady juste milieu (sztuki środka), wprowadził Kaplińskiego w arkana stylu niespiesznie ewoluującego od romantyzmu do akademizmu. Młody malarz, po zaangażowaniu w kilku związkach konspiracyjnych oraz udziale w Wiośnie Ludów, osiadłszy w 1849 lub 1850 roku w Paryżu, mógł się poświęcić szeroko pojętej kulturze. W Szkole Sztuk Pięknych uczył się pod kierunkiem reprezentanta historyzmu Josepha Nicolasa Robert-Fleury’ego, a następnie w prywatnej pracowni „zimnego” romantyka Ary’ego Scheffera. Obok malarstwa uprawiał także literaturę, do której, w opinii ówczesnej krytyki, miał większe predyspozycje. Stąd powstały pod koniec życia autoportret Kaplińskiego przedstawia mężczyznę o zmęczonej, zatroskanej twarzy, wspartego o gotycki grobowiec z wizerunkiem leżącego rycerza. Figura kawalera świątyni, członka średniowiecznego zakonu walczącego w imieniu chrześcijaństwa, stała się dla Polaków popularnym motywem: owianą legendą historię potężnego niegdyś zgromadzenia, rozwiązanego podstępem przez chciwą władzę świecką, utożsamiano z tragicznymi dziejami Rzeczypospolitej. Kostium Kaplińskiego – zbroja, miecz, butla pielgrzymia, a przede wszystkim tunika i płaszcz z czerwonym krzyżem – odwołuje z jednej strony do patriotycznie i mesjanistycznie nastrojonej twórczości pisarskiej Zygmunta Krasińskiego oraz templariackiej spuścizny rozwijanej przez ruch wolnomularski. Z drugiej strony przyobleka wątłą postać rozgoryczonego brakiem należnej sławy malarza i poety, pozostającego w cieniu swych przyjaciół z kręgu paryskiej emigracji, Henryka Rodakowskiego i Cypriana Kamila Norwida.

Szymon Piotr Kubiak

magazyn