Jan z Góry Wawelu w poselstwie do cesarza Henryka V oblegającego Głogowę roku 1109. Początek przydomku Skarbków.

• Sygnatury / Napisy / Znaki
  • 1. Znak odręczny, nalepka/naklejka:
  • Aleksander Lesser malował. | Jan z Góry Wawelu w poselstwie do cesarza | Henryka V oblegającego Głogowę roku 1109.| Początek przydomku Skarbków.
  • ; Lesser Aleksander (1814–1884)
  • 2. Sygnatura:
  • A. LESSER
  • ; Lesser Aleksander (1814–1884)
• Sposób nabyciazakup
• Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Pałacowe wnętrze: po lewej na tronie pod baldachimem król Henryk V w czerwonym płaszczu, półpancerzu, niebieskiej sukni, w koronie i z berłem w ręku. Po lewej rycerz z mieczem wspartym o podłogę. Po prawej stronie postać młodego mężczyzny. W uniesionej dłoni trzyma pierścień nad koszem pełnym złotych przedmiotów. Za nim trzy postacie rycerzy. Po prawej z brzegu młody giermek trzyma tarczę z godłem na czerwonym polu.

Aleksander Lesser tworzył głównie obrazy historyczne – był reprezentantem nurtu „archeologicznego” w malarstwie polskim doby przedmatejkowskiej. Najczęściej podejmował tematykę historyczną związaną z przełomowymi dla Polski wydarzeniami.

 W zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się obraz Lessera przedstawiający scenę historyczną zatytułowaną „Habdank” – czyli polski herb szlachecki, o którym mowa w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, Insignia seu cle nodia Regis et Regni Poloniae, spisanym przez historyka Jana Długosza w latach 1464–1480. Obraz przedstawia pałacowe wnętrze, a w nim po lewej stronie na tronie pod baldachimem siedzi król Henryk IV w czerwonym płaszczy, niebieskiej sukni i półpancerzu. Na głowie ma koronę, a w dłoni trzyma berło. Po lewej stronie stoi rycerz, który trzyma miecz wsparty o podłogę. Po prawej stronie została ukazana postać młodego mężczyzny, który ma uniesioną dłoń z pierścieniem nad koszem pełnym złotych przedmiotów. Za nim stoi jeszcze trzech rycerzy, a po prawej stronie z brzegu przedstawiony został giermek trzymający tarczę z godłem Habdank (odwrócona srebrna litera „M” na czerwonym polu).

 Lesser zobrazował legendę herbową opisaną przez Długosza, która mówi, że nazwa Abdank pochodzi od podziękowania, jakie skierował cesarz niemiecki do polskiego posła Skarbimira (od niemieckiego zwrotu habe dank). Niemiecki władca pokazał mu wielkie skrzynie pełne złota, żeby podkreślić swe bogactwo. Polski rycerz zdjął wówczas z palca pierścień ze słowami „Idź złoto do złota. My Polacy bardziej się w żelazie kochamy i żelazem bronić będziemy” i wrzucił go do skrzyni. Henryk IV powiedział wówczas słowo Habdank, czyli dziękuję. Od tego zwrotu zmieniono pierwotną nazwę herbu ze Skarbek na Abdank.

Beata Małgorzata Wolska