• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Tomaszewski, Marian (1904–1968)

Ludobójcy

  • obraz
Ludobójcy
184
0
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Holocaust
  • wojny
  • śmierć
  • modernizm
  • czaszki
  • kości
  • postacie > postacie ludzkie
  • żołnierze
  • witraże

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/SE-M/314
  • Autor/WytwórcaTomaszewski, Marian (1904–1968)
  • TytułLudobójcy
  • NazwaPortret grupowy
  • Miejsce powstaniaSzczecin (województwo zachodniopomorskie)
  • Czas powstania1946
  • Technikatempera
  • Materiałdykta
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • tm.
    • ; Tomaszewski, Marian (1904–1968)
    • 2. Sygnatura:
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Europejskiej 1800–1945
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Kompozycja z konturowym przedstawieniem w ciemnych, intensywnych tonach czerwieni, zieleni i niebeskiego. Na pierwszym planie czaszki: trzy zgrupowane po prawej, dwie z lewej. Za nimi trzy postacie w mundurach w półpostaci. Twarze o uogólnionych schematycznych rysach, linie łuków brwiowych i nosa zaznaczone ciągłym konturem. Podwójna linia ust wypełnia szerokość twarzy rodzajem ornamentu.

Urodzony w Moskwie Marian Tomaszewski (1904–1968) rozpoczął naukę w rosyjskim gimnazjum, lecz po rewolucji październikowej przeniósł się z rodzicami do Polski. Matura w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Juliusza Słowackiego w Lublinie (1926) umożliwiła przyszłemu malarzowi zatrudnienie w oświacie, z którą związał niemal całe życie zawodowe. Po uzyskaniu dyplomu na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych uczył rysunku w stołecznych szkołach średnich.

W okresie okupacji hitlerowskiej wrócił do Lublina, gdzie otrzymał funkcję instruktora na kursach plastycznych Janiny Miłosiowej (1896–1983), a później w niemieckiej Szkole Malarsko-Rysunkowej. Równolegle do działalności pedagogicznej Tomaszewski brał udział w podziemnym życiu kulturalnym. Po wyzwoleniu miasta tworzył zręby instytucji z Tymczasowym Zarządem Związku Zawodowego Artystów Plastyków, którego został prezesem.

Doświadczenia lubelskie wpłynęły na powierzenie mu misji organizacji życia artystycznego w Szczecinie, gdzie dotarł we wrześniu 1945 r. W Wojewódzkim Wydziale Kultury i Sztuki pełnił funkcję referenta do spraw plastyki, w lokalnym oddziale ZZAP – wiceprezesa, zakładał Towarzystwo Krzewienia Kultury na Pomorzu Zachodnim i Wolne Studium Sztuk Plastycznych (od 1947 r. Szkoła Sztuk Plastycznych, a od 1948 – Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej), którego został kierownikiem.

Wspomnienia wojenne i pionierskie zaangażowanie stały się głównym tematem jego dzieł, w tym projektów monumentalnych kompozycji malarskich i rzeźbiarskich mających ozdobić szczecińskie gmachy użyteczności publicznej. Do grupy wczesnych koncepcji z zakresu sztuk dekoracyjnych w stylistyce Fernanda Légera (1881–1955), kiełkujących już w okresie lubelskim, należy praca Ludobójcy (1946) - karton do niezrealizowanego witraża. Mimo powrotu artysty do Warszawy w 1951 r., kontakty towarzyskie i zawodowe łączyły Tomaszewskiego z Pomorzem Zachodnim do końca życia.

Szymon Piotr Kubiak

magazyn