• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik)

Osełka kamienna

  • narzędzie, osełka
Osełka kamienna
1343
332
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • codzienność
  • ostrzenie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/19098
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik)
  • NazwaOsełka kamienna
  • Czas powstania476 - 1250
  • Technikastruganie, wiercenie
  • Materiałłupek skalny
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 10 cm (wysokość)
      • 1.3 cm (szerokość)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieWolin (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciabadania terenowe
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Osełka ma podłużną, sztabkowatą formę o owalnym kształcie z dwoma zaokrąglonymi końcami. Na wysokości jednego z zakończeń znajduje się skośny otwór przelotowy wywiercony czubkiem noża. Przez dziurę możliwe było przewleczenie rzemienia lub sznurka służącego przytroczeniu osełki do skórzanego paska lub zawieszeniu jej na szyi. Przedmiot ma dwie płaskie powierzchnie pracujące, z czego wyłącznie jedna nosi wyraźne ślady po intensywnym użytkowaniu. Krawędzie są starannie wyprofilowane pod kątem prostym.

Osełki stosowano do ostrzenia noży, nożyc, igieł, haczyków do wędek, sierpów, cioseł – różnych narzędzi i przyborów żelaznych. Używano ich w gospodarstwach domowych oraz wyspecjalizowanych warsztatach złotniczych, metalurgicznych czy rogowniczych do wygładzania powierzchni przedmiotów wyrabianych z metali kolorowych, kości, poroża i drewna. Odmienną funkcję pełniły niewielkie osełki zaopatrzone w otwór do zawieszania na rzemyku lub sznurku. Przedmioty te w większości przypadków nie różnią się pod względem formy od zwykłych narzędzi służących do ostrzenia niewielkich wyrobów, np. igieł, ale nie ma na nich śladów użytkowania. Noszono je na szyi bądź zamocowane przy pasie. Z badań wykopaliskowych w Wolinie znane są pojedyncze przykłady takich zawieszek osełkowatych zaopatrzonych w metalowe czworoboczne okucia zakończone uszkiem, zdobione przedstawieniami antropo- i zoomorficznymi. Osełka z Wolina ma formę sztabki z zaokrąglonymi końcami. Na jednej powierzchni wyraźne są ślady intensywnego użytkowania – pełniła zatem funkcję utylitarną.

Grzegorz Durdyń

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin