• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (rzemieślnik)

Zawieszka dzwoneczkowata z Wolina

  • ozdoba, zawieszka, instrument muzyczny
Zawieszka dzwoneczkowata z Wolina
1486
302
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wczesne średniowiecze
  • muzyka
  • magia
  • ochrona
  • dzwoneczek
  • wierzenia
  • przedmiot kultu

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/A/19060/3
  • Autor/Wytwórcanieznany (rzemieślnik)
  • NazwaZawieszka dzwoneczkowata z Wolina
  • Czas powstania601 - 1100
  • Technikakucie, rycie
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 2.5 cm (wysokość)
      • 1.9 cm (szerokość)
  • Kolekcjaśredniowiecze
  • Miejsce zebrania w terenieWolin (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Archeologii
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Zawieszka dzwoneczkowata wykonana z brązowej blachy, spatynowanej na ziolono. Korpus przypomina kształtem pustą w środku kroplę rozciętą u dołu na krzyż z jednym ramieniem dłuższym i szerszym od drugiego. Dodatkowo dolna powierzchnia jest zdobiona żłobkowaniem. W rzucie z góry zawieszka ma kształt zbliżony do rąbu, u góry posiada otwór z trójkątnego w przekroju drutu. W jej wnętrzu znajduje się brązowa kulka. Powierzchnia dzwoneczka jest lekko zniszczona, a w ściance znajduje się niewielki ubytek.

Zawieszka dzwoneczkowata, odkryta na Wzgórzu Wisielców w Wolinie podczas badań wykopaliskowych w obrębie cmentarzyska szkieletowego użytkowanego w IX–XI wieku.

Zawieszki dzwoneczkowate, potocznie zwane dzwoneczkami, nie zostały dotąd jednoznacznie zdefiniowane. Uważane są za elementy biżuterii, części instrumentów muzycznych lub przedmioty związane z wierzeniami w moc odstraszania złych mocy. Dźwięk wydawany przez dzwoneczek mógł być rodzajem sygnału informującego na przykład o zbliżaniu się osoby chorej lub wyróżniającej się w inny sposób. Pierwotnie mogły być mocowane do opasek, podobnie jak kabłączki skroniowe, lub kapturów czy innych nakryć głowy, o czym świadczą odkrycia przy głowach zmarłych pochowanych na wolińskim cmentarzysku. Dzwoneczki mogły być także częściami kolii, albo samodzielnymi elementami naszywanymi na odzież, za czym przemawiają znaleziska przy klatkach piersiowych.

Zawieszka-dzwoneczek z Wolina jest wykonana z cienkiej brązowej blaszki. Kształtem przypomina spłaszczoną u dołu kroplę zakończoną uchwytem do mocowania zawiesia – sznureczka lub drucika. Dolna, płaska część, zdobiona delikatnym żłobkowaniem, jest rozcięta na krzyż, wewnątrz znajduje się brązowa kuleczka, która uderzając o ścianki powoduje powstanie charakterystycznego delikatnego dźwięku.

Najstarsze zawieszki dzwoneczkowate, nieco innego kształtu niż wolińska, znane są od VIII wieku z obszarów transkarpackich, najmłodsze występują jeszcze w początkach XIV stulecia.

Od X wieku dzwoneczki podobne do egzemplarza z Wolina, były szeroko rozpowszechnione w rejonie bałtyjskim i ruskim, na tereny Polski docierały jako importy, lub były lokalnymi imitacjami.

Ewa Górkiewicz-Bucka

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin