• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
warsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)

zdjęcie z krzyża - Opłakiwanie Chrystusa

  • płaskorzeźba, kwatera ołtarza, sztuka sakralna
 zdjęcie z krzyża - Opłakiwanie Chrystusa
609
95
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ołtarz pasyjny
  • tryptyk
  • książę Bogusław X
  • snycerstwo
  • Księstwo Pomorskie

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Szt/186
  • Autor/Wytwórcawarsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)
  • Nazwa zdjęcie z krzyża - Opłakiwanie Chrystusa
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, region historyczny (Europa)
  • Czas powstaniaokoło 1510 - 1520
  • Technikarzeźbienie, malowanie, złocenie
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno > drewno dębowe; pozostałości polichromii; złocenia
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 136 cm (wysokość)
      • 108 cm (szerokość)
      • 70 kg (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • numer inwentarzowy:
    • czerwoną farbą: P.S. 727
    • ; Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer Stettin
  • Kolekcjasztuka średniowieczna
  • Miejsce zebrania w terenieUeckermünde (Wkryujście), kościół
  • Sposób nabyciaodzyskanie
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Płaskorzeźbiona płyta o kształcie zbliżonym do stojącego prostokąta o nieregularnym zarysie krawędzi górnej. Na pierwszym planie grupa trzech postaci klęczących nad wpółleżącym ciałem martwego Chrystusa. Nikodem w turbanie na głowie podtrzymuje Jezusa za ramiona. Obok Maria, wpatrzona w syna ociera chustą łzy. Św. Jan troskliwie obejmuje Ją ramionami. Nad nimi stoi, wpatrzony w kierunku widza, Józef z Arymatei. W wysoko uniesionej prawej dłoni trzyma szeroką chustę. Po bokach, na skraju kompozycji stoją dwie Marie z pochylonymi w żałobie głowami. W tle wysokie tło ukształtowane w formie górzystego krajobrazu. Głębokie cięcia płyty wydobywają formę niemal trójwymiarowych naturalistycznie oddanych postaci. Modelunek szat światłocieniowy. Gesty i mimika twarzy budują atmosferę i nastrój wydarzenia. Podstawa płyty wtórnie ścięta. Brakuje dolnej części postaci pierwszoplanowych. Pionowe pęknięcie płyty. Liczne ubytki drewna.

Opłakiwanie zdjętego z krzyża ciała Jezusa w sztuce średniowiecznej jest motywem dewocyjnym sprzyjającym kontemplacji. Celem tych przedstawień jest odwołanie się do emocji, wzbudzanie współczucia i naśladowanie bólu bliskich pogrążonych w żałobie nad martwym ciałem Chrystusa, który poniósł okrutną ofiarę. Dużych rozmiarów płaskorzeźba ze sceną Opłakiwania stanowi trzeci z głównych obrazów niegdyś wypełniających szafę centralną ołtarza głównego w kościele Mariackim we Wkryujściu. Ukazuje najbardziej rozpowszechniony w okresie późnego średniowiecza wariant przedstawienia wykształcony w sztuce niderlandzkiej i związany z rozwojem kultu eucharystycznego. Ciało Chrystusa ułożone na całunie wprost na ziemi opłakują Jego matka, Jan, Marie – siostry Jego Matki, Józef z Arymatei oraz Nikodem. Wiele motywów kompozycyjnych wkryujskiego przedstawienia nawiązuje bezpośrednio do grafiki Hansa Schäufeleina, którego cykl obrazów pasyjnych został opublikowany w 1507 roku w Norymberdze. Drzeworyt niemieckiego mistrza sugeruje, jak wyglądała kompozycja płaskorzeźby, zwłaszcza w dolnej uszkodzonej partii płyty. Ciało Jezusa stanowi kompozycyjne i ideowe centrum. Złożone w płótnie całunu przypomina o eucharystycznym wymiarze Jego ofiary. Corpus Christi – Boże Ciało staje się hostią, symbolizuje tajemnicę Eucharystii. Odwołuje się do przemiany chleba w ciało, odbywającej się na ołtarzu – okrytym płótnem obrusu. Świadczy o obecności Chrystusa w sakramencie. Postać omdlewającej Marii na pierwszym planie przywołuje drugi wątek przedstawienia związany z ideą compassio, współuczestnictwa Marii w cierpieniu Syna i w dziele zbawienia. Pozostałe postaci, których pozy i mimika twarzy wyrażają głęboki smutek, to modelowe wzorce późnośredniowiecznej pobożności.

Kinga Krasnodębska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin