• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
warsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)

Cierniem koronowanie - Naigrywanie

  • płaskorzeźba, kwatera ołtarza, sztuka sakralna
Cierniem koronowanie - Naigrywanie
592
23
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • ołtarz pasyjny
  • tryptyk
  • książę Bogusław X
  • Księstwo Pomorskie
  • snycerstwo

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Szt/108
  • Autor/Wytwórcawarsztat zachodniopomorski (rzeźbiarz)
  • NazwaCierniem koronowanie - Naigrywanie
  • Miejsce powstaniaPomorze Zachodnie, region historyczny (Europa)
  • Czas powstaniaokoło 1510 - 1520
  • Technikarzeźbienie, malowanie, złocenie
  • Materiałmateriał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno > drewno dębowe; pozostałości polichromii; złocenia
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 88.5 cm (wysokość)
      • 77 cm (szerokość)
      • 20 kg (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • numer inwentarzowy:
    • czerwoną farbą: P.S 727
    • ; Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer Stettin
  • Kolekcjasztuka średniowieczna
  • Miejsce zebrania w terenieUeckermünde (Wkryujście), kościół
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Płaskorzeźbiona płyta o kształcie stojącego prostokąta. Zawiera przedstawienie czterech mężczyzn otaczających siedzącego w centrum kompozycji Chrystusa. Wypukłe ścianki boczne i głębokość pochyłej podstawy sugerują architektoniczne wnętrze. Chrystus siedzi w pozycji frontalnej na szerokiej ławie. Jego nagie ciało okrywa płaszcz założony na ramiona. Na głowie nosi wieniec ze splecionych gałązek cierni. Dłonie złożone na kolanach i golenie nóg krzyżuje prawa nad lewą w geście poddania. Po lewej stronie ukazany w profilu jeden z oprawców. Przyklęka przed Chrystusem ściskając fragment Jego płaszcza. Za sobą trzyma zdjęte nakrycie głowy. Po bokach i za tronem stoi trzech żołnierzy w strojach lancknechtów. Trzymają kije, którymi uciskają koronę cierniową na głowie skazańca. Pozy zgiętych i uniesionych nóg oraz rąk, a także promienisty układ kijów wokół głowy Chrystusa dynamizują przedstawienie; kontrastują ze statyczną postawą tronującego. Stan zachowania dobry. Miejscowe ubytki drewna; fragmenty kijów wyłamane; podłużne pęknięcie płyty.

Przedstawienia związane z Koronacją Jezusa mają swoje źródła w opisach ewangelistów: Mateusza (27, 27–30), Marka (15, 16–19) i Jana (19, 2–3). Najstarsze, znane obrazy o tej tematyce pochodzą z IV wieku i symbolicznie odnoszą się do opisów narracyjnych, odzwierciedlając koncepcje wczesnochrześcijańskiej teologii. W obrazach podkreśla się ideę zwycięstwa. Chrystus ukazywany jest jak imperator, któremu legionista rzymski nakłada na głowę wieniec z liści laurowych. Nie ma w tych przedstawieniach szyderstw i poniżania Jezusa. Wraz z rozwojem mistyki średniowiecznej ikonografia skupiała się coraz bardziej na uwypukleniu dramatu cierpienia. Wieniec laurowy został zastąpiony koroną plecioną z gałęzi cierni. W późnośredniowiecznych przedstawieniach pojawiły się dodatkowe motywy związane z poniżaniem Jezusa inspirowane popularnymi wówczas tekstami literackimi o tematyce pasyjnej.

Płaskorzeźba Cierniem Koronowanie i Naigrywanie stanowi czwartą scenę cyklu pasyjnego późnośredniowiecznego ołtarza z Wkryujścia. Dynamikę przedstawienia i jego wymowę budują gesty przedstawionych postaci, które w kulturze i sztuce średniowiecza nazywanej nawet „epoką gestu”, są istotnymi elementami ekspresji. Trzech żołnierzy brutalnie pastwi się nad Jezusem grubymi kijami, wciskając Mu na głowę koronę cierniową. Postawa czwartego z nich, oddającego pokłon przed Jezusem, odnosi się do tematyki Naigrywania. Mężczyzna klęka przed „królem żydowskim” i wystawia język, a prawą ręką ostentacyjnie pokazuje mu charakterystyczny gest figi. Są to znaki wyjątkowej zniewagi o charakterze obscenicznym, które w sztuce późnego średniowiecza przypisane zostały oprawcom Jezusa. Wyprostowana postawa Jezusa wpatrzonego w dal pokazuje Jego królewską godność, zachowaną mimo doznawanych okrucieństw.

Kinga Krasnodębska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin