- Czcionka:
- Kontrast:
Pałasz z prostą, obusieczną głownią o przekroju soczewkowym. Na sztychu głowni przewiercony później otwór z pęknięciem. Trzon okrągły opleciony drutem. Jelec z koszem w typie szkieletowym składającym się z pionowego, wywiniętego na końcu pasa, od którego odchodzą dwie skośne boczne obręcze, biegnące do dolnej osłony pięści. Trzecia dolna obręcz przechodzi w środkową osłonę, nad którą jest jeszcze jedna równoległa. Do stabilizacji służą klamry, które odchodzą od dolnego wspornika bocznego i prowadzą do osłony poprzecznej. Z drugiej strony biegnie tylko jedna osłona pięści z jedną boczna obręczą, a u dołu zamocowany jest pierścień tzw. paluch. Głowica jest obła żłobkowana na powierzchni, z szerokim płaskim zakuciem od góry.
Schiavona to rodzaj pałasza z rozbudowanym jelcem koszowym chroniącym rękę i szeroką głownią służącą do zadawania cięć. Tego typu broń wywodziła się od miecza, ale dzięki rozbudowanej osłonie umożliwiała walkę w rękawicy skórzanej zamiast blaszanej stanowiącej część zbroi.
Taka broń była na wyposażeniu najemnych słowiańskich żołnierzy w Wenecji, tworzących gwardię przyboczną dożów oraz oddziały lekkiej kawalerii. Najemników pochodzących z Bałkanów, a dokładniej z Dalmacji na wschodnim wybrzeżu Adriatyku, określano schiavoni i stąd wywodzi się nazwę pałaszy. Produkowano je w Wenecji i na Bałkanach, zyskała też popularność w krajach mających kontakty handlowe z Wenecją. Była w użyciu od drugiej połowy XVI w. do końca XVIII w, szczególnie w oddziałach ciężkiej kawalerii, a ozdobne wersje, niekiedy nawet wysadzane szlachetnymi kamieniami, zdobiły pasy szlachty.
Charakterystyczne dla schiavon kosze takie jak w egzemplarzu ze szczecińskich zbiorów zalicza się do najwcześniejszego typu tzw. koszy szkieletowych z końca XVI i XVII w., gdzie rękojeść składa się z trzonu i trzech skośnych obręczy bocznych, które biegną do osłony pięści. Stabilizacji konstrukcji służą klamry, które odchodzą od dolnego wspornika bocznego i prowadzą do osłony poprzecznej.
Justyna Bądkowska
