• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Gustaw II Adolf, król Szwecji (1594-1632) (emitent); Zygmunt III Waza, król Polski i Szwecji (1566-1632) (emitent); August I, książę Brunszwiku-Lüneburga i biskup Ratzeburga (1568-1636) (biskup jako emitent); Turzo, Jan V (1466-1520) (biskup jako emitent); August, książę Saksonii-Lauenburga (1619-1656) (emitent); Juliusz Ernest, książę Brunszwiku-Dannenberga (1571-1636) (emitent); August Młodszy, książę Brunszwiku-Lüneburga-Wolfenbüttel (1579-1666) (emitent); Fryderyk Ulryk, książę Brunszwiku-Lüneburga-W

Skarb monet

  • naczynie, moneta
Skarb monet
730
127
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • herby > Gryf (herb)
  • szelągi kontrsygnowane
  • Kipper und Wipper (1620-1622)
  • szelągi podwójne
  • monety pomorskie
  • skarby
  • Gryfici (ród)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/10982/1-3312
  • Autor/WytwórcaGustaw II Adolf, król Szwecji (1594-1632) (emitent); Zygmunt III Waza, król Polski i Szwecji (1566-1632) (emitent); August I, książę Brunszwiku-Lüneburga i biskup Ratzeburga (1568-1636) (biskup jako emitent); Turzo, Jan V (1466-1520) (biskup jako emitent); August, książę Saksonii-Lauenburga (1619-1656) (emitent); Juliusz Ernest, książę Brunszwiku-Dannenberga (1571-1636) (emitent); August Młodszy, książę Brunszwiku-Lüneburga-Wolfenbüttel (1579-1666) (emitent); Fryderyk Ulryk, książę Brunszwiku-Lüneburga-W
  • NazwaSkarb monet
  • Miejsce powstaniaMeklemburgia, kraina historyczna (Niemcy); Rostock (Europa; Niemcy; Meklemburgia-Pomorze Przednie) (wybicie); Hamburg (Niemcy) (wybicie); Nyköping (Szwecja) (wybicie); Królestwo Polskie (państwo historyczne; Europa); Bydgoszcz (województwo kujawsko-pomorskie) (wybicie); Księstwo Nyskie, państwo historyczne (Europa); Nysa (województwo opolskie) (wybicie); Marchia Brandenburska, państwo historyczne (Europa); Berlin (Niemcy) (wybicie); Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, państwo historyczne (Europa); Wiedeń (Europa; Austria) (wybicie); Księstwo Pomorskie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie) (wybicie); Stralsund (Europa; Niemcy; Meklemburgia-Pomorze Przednie; powiat Vorpommern-Rügen) (wybicie); Franzburg (Niemcy) (wybicie); Darłowo (województwo zachodniopomorskie) (wybicie); Szczecin (województwo zachodniopomorskie) (wybicie)
  • Czas powstania1507 - 1660
  • Technikawypał, toczenie na kole, bicie
  • Materiałceramika; srebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 4623.82 g (masa)
  • Miejsce zebrania w terenieChoszczno (województwo zachodniopomorskie)
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

W skarbie dominują szelągi podwójne z przedstawieniami charakterystycznymi dla panowania ostatnich książąt pomorskich oraz władcy szwedzkiego Karola X Gustawa. Po jednej stronie miały ukoronowanego gryfa (godło dynastyczne Gryfitów), po drugiej przeplatające się litery DS (Doppelschilling). Legendy otokowe zawierają imiona władców i daty emisji. W depozycie znajduje się niewielka domieszka innych drobnych monet: gosze, 1/16 talara, 3 krajcary, 2 szelągi, szelągi, orty koronne i öre, wybijanych w mennicach Niemiec, Polski i Szwecji. Częścią skarbu jest też fragment glinianego garnka toczonego na kole i wypalonego na kolor ceglastoczerwony.

Skarb z Choszczna jest największym depozytem monet nowożytnych w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Odkryty przypadkowo w 1969 roku podczas kopania fundamentów, został w dużym stopniu rozszabrowany i zniszczony. Udało się ocalić 3311 monet i fragment naczynia glinianego. Depozyt składa się wyłącznie z drobnych monet, niemal wyłącznie z szelągów podwójnych, bitych przez ostatnich książąt pomorskich oraz władcę szwedzkiego Karola X Gustawa. Rozpiętość chronologiczna zespołu wynosi około półtora stulecia (początek XVI – 2. połowa XVII wieku), ale większa część jego składników (ponad 70%) pochodzi z okresu panowania księcia Bogusława XIV (1620–1637) i króla Karola X Gustawa (1654–1660). Najmłodsze monety zostały wybite w 1660 roku i pozwalają przypuszczać, że ukrycie skarbu nastąpiło w tym czasie. W skarbie znajduje się interesująca grupa monet kontrsygnowanych, pochodzących z końcowej fazy silnego kryzysu monetarnego, zwanego Kipper und Wipper (sortowanie i wybieranie cięższych monet), który ogarnął Rzeszę Niemiecką na początku XVII wieku. Na zdewaluowanych monetach wybijano małe znaki – herby lub monogramy miast, sankcjonując w ten sposób dopuszczenie ich do obiegu na określonym terytorium. Osobliwym zjawiskiem zanotowanym w depozycie jest obecność stosunkowo dużej liczby monet perforowanych i nacinanych przy krawędziach. Przyjmuje się na ogół, iż miało to związek z magią, a tak potraktowane monety pełniły funkcje amuletów chroniących przed urokami.

Warto podkreślić, iż stezauryzowany zespół odzwierciedla obcy, pomorski rynek lokalny. W tym przypadku położenie brandenburskiego Choszczna przy granicy z Pomorzem Zachodnim oraz tocząca się druga wojna północna (1655–1660), mogły mieć wpływ na jego strukturę. Wartość zgromadzonych monet, to szacowane wynagrodzenie półrocznej pracy ówczesnego mistrza kielni.

Genowefa Horoszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin