• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Tabbert, Gottfried (przed 1618-1664) (rytownik); Wilcke, Chrystian (czynny 1617-1633?) (mincmistrz); Bogusław XIV, książę pomorski (1580-1637) (emitent)

Talar

  • moneta
Talar
963
240
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • symbole biskupstw
  • herby > herby pomorskie
  • portrety władców
  • popiersia
  • monety książęce
  • Bogusław XIV, książę pomorski (1580-1637) - ikonografia
  • Gryfici (ród)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/14950
  • Autor/WytwórcaTabbert, Gottfried (przed 1618-1664) (rytownik); Wilcke, Chrystian (czynny 1617-1633?) (mincmistrz); Bogusław XIV, książę pomorski (1580-1637) (emitent)
  • NazwaTalar
  • Miejsce powstaniaKsięstwo Pomorskie, państwo historyczne (Pomorze Zachodnie); Koszalin (Europa; Polska; województwo zachodniopomorskie; powiat m. Koszalin; gmina Koszalin) (wybicie)
  • Czas powstania1631
  • Technikabicie
  • Materiałsrebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 2.6 mm (wysokość)
      • 43.3 mm (średnica)
      • 28.98 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Sygnatura, stempel:
    • inicjały:
    • GT
    • ; Tabbert, Gottfried (przed 1618-1664)
  • Sposób nabyciapozyskanie własne
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na awersie popiersie księcia w zbroi, na której szarfa i kołnierz obszyty koronką w prawo. W otoku tytulatura:

*BOGISLAVS.XIV.D:G.DVX.STE.PO:C.E.T.V.P.R (Bogusław XIV z łaski Bożej książę szczecińsko-pomorski, Kaszubów i Wendów, książę Rugii).
Na rewersie dziesięciopolowa tarcza herbowa z klejnotem, po bokach którego data 16-31. U dołu tarczy, po jej bokach inicjały G - T. Tarcza podtrzymywana przez dzikich mężów z maczugami, w hełmach z klejnotami.
W otoku napis:
*EP-*CAM*CO*GUTZK*TER*LEOB*E*BV*-DO (biskup kamieński hrabia Choćkowa, pan ziemi lęborskiej i bytowskiej).

Wizerunek księcia Bogusława XIV znany jest z talarów bitych masowo podczas wojny trzydziestoletniej. Księstwo prowadzące politykę neutralności, jako część Rzeszy musiało zapłacić podatek wojenny (ponad 83 tys. talarów), a od 1627 roku zobowiązane było do utrzymania wojsk cesarskich okupujących kraj. Tylko w okresie od listopada 1627 do maja 1628 roku kosztowało to prawie pół miliona talarów. Na monetę przebijano srebra zarekwirowane z kościołów, dworów, a nawet książęcego skarbca. Była to jednak produkcja ukierunkowana na finansowanie obcej armii, a nie na poprawę finansów księstwa. Talary bito w latach 1628–1637 w dwóch mennicach, w Szczecinie i Koszalinie. Na wszystkich tradycyjnie występuje popiersie lub półpostać władcy i herb Pomorza Zachodniego. Przyjmuje się, że w Koszalinie powstały talary z tytułem biskupa w tytulaturze i tarczą z krzyżem (symbol biskupstwa) umieszczaną w polu sercowym wielkiego herbu Pomorza. W rzeczywistości jest dużo wyjątków, a brak źródeł pisanych na temat funkcjonowania mennic po 1629 roku uniemożliwia rozróżnienie wielu monet. Sytuację komplikuje również sygnatura szczecińskiego złotnika i rytownika Gottfrieda Tabberta, widniejąca często na talarach z obu mennic. Tytuł i herb biskupa oraz inicjały G-T na omawianym talarze świadczą o pracy Gottfrieda Tabberta na rzecz mennicy w Koszalinie. Monetę cechuje wysoka artystyczna jakość, drobiazgowo opracowana zbroja, na którą zarzucona jest szarfa i koronkowy kołnierz. Zwraca uwagę plastycznie ukształtowana twarz księcia, która wpisuje się w ciąg monetarnych wizerunków ostatniego pomorskiego władcy. Głowa rozdziela u góry legendę, podobnie jak klejnot wieńczący tarczę herbową na odwrotnej stronie. Emisję wyróżnia brak obwódki wewnętrznej, oddzielającej legendę od kompozycji heraldycznej. Wypracowany przez Gottfrieda Tabberta własny styl zauważyć można na innych niesygnowanych talarach. W całej pełni widoczny jest na okazach bitych w 1654 roku na pamiątkę uroczystego pogrzebu księcia Bogusława XIV.

Genowefa Horoszko

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin