• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Ernst Dietrich Croll (mincmistrz); August III Sas, król polski, wielki książę litewski, elektor saski (1696-1763) (emitent)

Talar

  • moneta
Talar
663
118
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Ernst Dietrich Croll (mincmistrz)
  • korona
  • wieniec laurowy
  • tarcza herbowa
  • talar
  • Lipsk
  • Elektorat Saksonii
  • Królestwo Polskie
  • August III Sas, król polski, wielki książę litewski, elektor saski (1696-1763) - ikonografia
  • Wettynowie (ród)

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/12985
  • Autor/WytwórcaErnst Dietrich Croll (mincmistrz); August III Sas, król polski, wielki książę litewski, elektor saski (1696-1763) (emitent)
  • NazwaTalar
  • Miejsce powstaniaElektorat Saksonii, region historyczny (Europa); Lipsk (Niemcy)
  • Czas powstania1754
  • Technikabicie
  • Materiałsrebro
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 41.5 mm (średnica)
      • 28.44 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Sygnatura:
    • inicjały mincmistrza:
    • EDC
    • ; Ernst Dietrich Croll czynny w latach 1753-1763
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Awers: ukoronowane popiersie władcy w zbroi w prawo, z narzuconym płaszczem, napis w otoku: D G AUSUSTUS III D G REX POLONIARUM. Rewers: w wieńcu z gałęzi palmowych, okrągła, ukoronowana pięciopolowa tarcza herbowa z herbami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz małym herbem Elektoratu Saksonii w centrum, poniżej inicjały EDC, napis w otoku: SAC ROM IMP ARCHIM ET ELECT 1754. Rant monety pod postacią laurowego wieńca.

Epoka saska jest tradycyjnie uznawana za okres upadku Rzeczpospolitej, czas regresu w życiu politycznym i gospodarczym, epokę samowoli szlachty i ingerencji państw ościennych w sprawy polskie. Szczególnie źle oceniane jest panowanie Augusta III Sasa (1696¬–1763). Już za panowania jego ojca, Augusta II Mocnego (1670–1733), w Polsce miał miejsce chaos monetarny. Na rynku pieniężnym utrzymywała się stara i zdewaluowana moneta poprzednich władców. Zamknięte były mennice koronne, a wytwórnie w Gdańsku, Toruniu i Elblągu uruchamiane sporadycznie, wybijały niewielkie ilości monet. Przeciwdziałając anarchii pieniężnej August II zarządził bicie polskich monet w Lipsku, w Saksonii. August III kontynuował praktyki ojca, czego dowodem jest prezentowany talar. Władca został na nim przedstawiony w napierśniku zachodnioeuropejskim. Jest to jedyny typ talara z 1754 roku z takim wizerunkiem. Pozostałe cztery typy ukazują króla w zbroi rzymskiej. Portret w napierśniku z folgowanymi naramiennikami należy do rzadkości w polskim mennictwie talarowym Augusta III. Znajduje się jedynie na czterech spośród 18 znanych typów tych monet. Na rewersie talara umieszczono ukoronowaną, okrągłą, czteropolową tarczę herbową z nałożoną małą tarczą Elektoratu Saksonii pod czapką elektorską. Przedstawienia herbowe otoczono wieńcem laurowym. Taki projekt herbu państwa, stosowany na niemal wszystkich gatunkach monet był novum w polskim mennictwie. Dotychczas bowiem na monetach przeważnie pojawiała się tarcza herbowa w typie hiszpańskim i nie ujednolicano wyglądu różnych nominałów. Pod tarczą widnieją litery EDC, inicjały Ernesta Dietricha Crolla, mincmistrza mennicy lipskiej w latach 1753–1763. Talary polskie produkowano w Lipsku w latach 1753–1756. W 1756 roku gdy Prusy zaatakowały Saksonię, a Fryderyk II Wielki (1712–1786) wszedł w posiadanie polskich stempli menniczych, zaczęto bić fałszywe polskie pieniądze. Fałszowano również talary, które bito ze srebra próby czterokrotnie gorszej niż oryginały.

Mieszko Pawłowski

magazyn