Talar

• Sygnatury / Napisy / Znaki
  • 1. Sygnatura:
  • inicjały wardajna:
  • F.H.P.
  • ; Jan Veit Riesing, czynny 1763-1789, Jan Mikołaj Martinengo, czynny 2 połowa XVIII wieku, Franciszek Hermann Prange, czynny 1762-1790
  • 2. Sygnatura:
  • inicjały mincmistrza:
  • I.N.M.
  • ; Franciszek Hermann Prange, czynny 1762-1790, Jan Mikołaj Martinengo, czynny 2 połowa XVIII wieku, Jan Veit Riesing, czynny 1763-1789
  • 3. Sygnatura:
  • inicjały rytownika:
  • R.f.
  • ; Franciszek Hermann Prange, czynny 1762-1790, Jan Mikołaj Martinengo, czynny 2 połowa XVIII wieku, Jan Veit Riesing, czynny 1763-1789
• Sposób nabyciapozyskanie własne
• Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
• WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Awers: popiersie władcy w prawo, pod nim znak mincerski, napis w otoku: AD FRI D G EP BAM ET WIR S R I PR FR OR DVX. Rewers: pod koroną na tle skrzyżowanego pastorału i miecza barokowa czteropolowa tarcza herbowa trzymana przez dwa lwy z małą ukoronowaną tarczą w centrum, powyżej napis: 10 EINE FEINE - MARCK 1771, znaki mincerskie. Na rancie motyw wieńca laurowego.

Biskupstwo Würzburga zostało założone w 741 roku. W 1168 roku Cesarz Fryderyk I Barbarossa (1122–1190) nadał biskupom godność książęcą, a w księstwie obejmującym część ziem diecezji uprawnienia władców świeckich. Korzystając ze swoich przywilejów biskupi utrzymywali własną mennicę. Z czasem zaczęli bić w niej efektowne talary. Na przykładzie prezentowanego talara Adama Fryderyka, grafa von Seinsheim (1708–1779), księcia-biskupa Würzburga w latach 1755–1779, widać jak wielką wagę przykładano do strony artystycznej tych monet. Wzrok przyciąga czteropolowa barokowa tarcza herbowa z trzymaczami pod postaciami lwów, ustawiona na tle regaliów symbolizujących władzę sakralną biskupów (pastorał) i świecką (obnażony miecz). Przykrywa ją korona książęca, kolejny przedmiot z zestawu regaliów świeckich. Na tarczy umieszczono znaki dwóch księstw biskupich – Würzburga (tzw. grabie i flagę bojową) oraz Bambergu (wspięty lew w prawo). Księstwa będące w unii personalnej łączyła osoba Adama Fryderyka. Na herb główny położono herb rodowy władcy – czteropolową tarczę grafów Seinsheim zwieńczoną koroną hrabiowską. W ten sposób powstała efektowna tarcza herbowa księstwa, pod którą umieszczono znak mennicy – inicjał W. Inne interesujące dane przekazują sygnatury widoczne w dolnych partiach stempli. Na awersie litery „R.f” informują, że tłoki są dziełem medaliera i grawera Jana Veita Riesinga, natomiast inicjały INM i FHP na rewersie należą do mincmistrza Jana Nikolausa Martinengo oraz Franciszka Herrmanna Prange, wardajna mennicy w Würzburgu. Nad tarczą herbową księstwa umieszczono napis oznajmiający, że w moneta zawiera dziesiątą część marki kolońskiej czystego srebra. Jest to więc tzw. talar konwencyjny wybity według austriackiej stopy menniczej z 1750 roku. Księstwo biskupie przetrwało do sekularyzacji w 1803 roku, a po wojnach napoleońskich, w 1814 roku jego tereny przyłączono do Bawarii.

Mieszko Pawłowski