• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Lucjusz Werus, cesarz rzymski (130-169) (emitent)

Aureus

  • moneta
Aureus
661
124
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • monety rzymskie
  • aureusy
  • węże
  • ołtarze
  • patery
  • paludamentum
  • personifikacje rzymskie
  • Zdrowie (personifikacja)
  • Salus (mitologia)
  • popiersia
  • portrety władców
  • cesarze rzymscy
  • Lucjusz Werus, cesarz rzymski (130-169) - ikonografia

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/N/13249
  • Autor/WytwórcaLucjusz Werus, cesarz rzymski (130-169) (emitent)
  • NazwaAureus
  • Miejsce powstaniaCesarstwo Rzymskie (państwo historyczne; Afryka; Azja; Europa); Rzym (Włochy) (wybicie)
  • Czas powstania162 - 163
  • Technikabicie
  • Materiałzłoto
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 2.9 mm (wysokość)
      • 19.4 mm (średnica)
      • 7.3 g (masa)
  • Sygnatury / Napisy / Znaki
    • 1. Napis:
    • personifikacja:
    • SALVTI AVGVSTOR TR P III.[C]OS II.
    • ; Lucjusz Werus, cesarz rzymski (130-169)
    • 2. Napis:
    • imię władcy, tytulatura:
    • IMP CEAS L - VERVS AVG.
  • Miejsce zebrania w tereniePrzelewice (województwo zachodniopomorskie)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Numizmatyki
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Na awersie popiersie cesarza w zbroi i paludamentum w prawo. W otoku tytulatura: IMP CEAS L - VERVS AVG. Wokół obwódka z liści laurowych. Na rewersie stojąca Salus (personifikacja zdrowia) karmiąca z patery węża, który wije się wokół ołtarza. W drugiej ręce trzyma berło. W otoku napis: SALVTI AVGVSTOR TR P III.[C]OS II. Na dole otwór przebity w miejscu brakującej litery [C].

Mennictwo rzymskie w okresie cesarstwa było zdecentralizowane i prowadzone w kilkunastu miastach rozległego imperium. Władcy zastrzegli sobie emisję pieniądza z kruszców szlachetnych, zaś bicie monety brązowej pozostawiono w rękach senatu i miast. Na aureusach widnieje z reguły wizerunek cesarza i personifikacje cnót lub idei. Portrety władców otacza tytulatura, która zawiera oprócz imienia i tytułu, często liczbę lat władzy trybuńskiej (TR P), a także piastowanych przez niego konsulatów (COS). Elementy te są bardzo istotne dla ustalenia czasu wybicia monety.

Prezentowany aureus wpisuje się w kanon stosowanych w tym okresie wyobrażeń i legend umożliwiających datowanie. W latach 161–169 cesarstwem rządził Marek Aureliusz wspólnie z przybranym bratem Lucjuszem Werusem. Mimo oficjalnej równości, Werus miał niższą pozycję. Na monecie wyobrażony został Lucjusz Werus i bogini Salus. Portret cesarza odznacza się dużym realizmem i walorami artystycznymi, porównywalnymi z jego ówczesnymi posągami. Bogini Salus jako patronka zdrowia i ocalenia przedstawiona została z atrybutami: berłem, paterą i wężem, który ze względu na linienie symbolizował samoodnowę życia i ozdrowienie. Kult Salus w okresie panowania Marka Aureliusza (161–180) nabrał szczególnego znaczenia. Źródłem problemów była zaraza (ospa, tyfus) przywleczona z kampanii bliskowschodniej, która dziesiątkowała Rzymian. Prawdopodobnie śmierć Lucjusza Werusa w 169 roku była spowodowana nawrotem epidemii. Na prezentowanym aureusie – Salus otoczona jest napisem: SALVTI AVGVSTOR TR P III/ COS II („zdrowiu augusta w trzecim roku sprawowania władzy trybuna ludowego / za drugiego konsulatu”).

Prezentowany aureus jest unikatem, jest to jedyny taki okaz znaleziony w Polsce (Przelewice, pow. pyrzycki). Otwór przebity nad głową cesarza jest świadectwem adaptacji złotej monety przez ludy barbarzyńskie, a portret cesarza musiał odgrywać istotną rolę, przypuszczalnie jako symbol przynależności do lokalnych elit.

Genowefa Horoszko

magazyn