- Czcionka:
- Kontrast:
Podłużny, bogato zdobiony flet wykonany z odcinka bambusa otwartego po stronie służącej do zadęcia i zamkniętego naturalnym kolankiem po stronie przeciwnej, gdzie znajduje się drewniana figura kobiety-przodka w pozycji klęczącej z ptakiem na głowie. Postać kobiety ma płaską twarz ozdobioną licznymi wzorami geometrycznymi, które zaznaczono beżowym pigmentem. Oczy wykonano z muszelek kauri. Na ich wysokości usytuowane są duże, odstające uszy. Usta wąskie, lekko wypukłe. Nos duży, szeroki u nasady. Pomiędzy piersiami wyrzeźbiono naszyjnik, który pokryto tym samym pigmentem co twarz kobiety. Ręce zgięte w łokciach, dłonie oparte na brzuchu. Z jej bioder zwisa przepaska wykonana z włókna roślinnego. Nogi i ramiona pokryto skaryfikacją. Na obu ramionach wyrzeźbiono twarze ludzkie. Stopy ozdobiono opaskami z włókna roślinnego. Na głowie kobiety siedzi ptak z dziobem w kształcie haka. Jego oczy wykonano z muszelek kauri. Głowę pokryto licznymi wzorami geometrycznymi w postaci brązowych, czerwono-pomarańczowych i beżowych linii i obłych kształtów. Z tyłu wyrzeźbiono mu skrzydła i ogon, który łączy się z drewnianym uchwytem wyciętym w formie wzoru geometrycznego przypominającego pancerz krokodyla. W dolnej części flet wykonano z bambusa, w którego centrum wycięto okrągły otwór. Instrument, pusty wewnątrz, ozdobiono wzorami geometrycznymi, w które wtarto brązowy barwnik. Bambus w górnej i dolnej części opleciono ciemną plecionką, zakończono go dekoracją z czarnych piór kazuara.
Prezentowany flet obrzędowy wykonano z kawałka bambusa otwartego po stronie służącej do zadęcia i zamkniętego naturalnym kolankiem po stronie przeciwnej, gdzie znajduje się wyrzeźbiona w pozycji klęczącej figura kobiety-przodka z ptakiem na głowie. Wzory widoczne na powierzchni powstały przez zeskrobanie wierzchniej warstwy świeżego bambusa, w które wtarto roślinne barwniki. Po ich wyschnięciu pozostał kolor brązowy, odróżniający się od części niepofarbowanych. Flety i wykonywana na nich muzyka dawniej były silnie związane ze światem nadprzyrodzonym, płodnością oraz rytuałami inicjacyjnymi. Uważano je za potężne przedmioty magiczne przepełnione mocą. Służyły do naśladowania głosów duchów-przodków. Zawijano je w maty i przechowywano w świątyniach zwanych Domami Duchów, niedostępnych dla kobiet i osób niewtajemniczonych. Dźwięk fletu był sygnałem ostrzegawczym przed duchami, które wzywano z okazji rytuału inicjacji młodych mężczyzn. Nakazywał ukrycie się wszystkim tym, którzy nie mogli być świadkami obrzędu. Na Nowej Gwinei każdy młody mężczyzna musiał poddać się inicjacji. W zależności od regionu rytuał ten różnił się formą i stopniem surowości prób. W wioskach Iatmuli i Sawosów inicjacja, często poprzedzona długotrwałym postem adeptów, odbywała się wewnątrz Domu Duchów. Jej kulminacją był zabieg nacinania skóry we wzór krokodylej łuski. Chłopiec zasiadał na stołku symbolizującym Praojca wspólnoty. To przodek Praojca decydował, czy chłopiec przeszedł próbę bólu i czy dołączy do grona wtajemniczonych mężczyzn. Podczas inicjacji zdarzyły się przypadki śmierci. Aby uczcić zmarłych chłopców wykonywano symbolizujące ich dusze ażurowe tarcze malu z wizerunkami twarzy ludzkiej w otoczeniu ptaków, które były przechowywane w Domach Duchów.
Katarzyna Findlik-Gawron
