• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (nyamakala; nùmu; "forgeron en bois"; blacksmith-sculptor; z kasty kùle) - Kamalen Ton (stowarzyszenie młodych) (zleceniodawca) - Bambara / Bamana

Lalka teatralna Mùso Koroni

  • rzeźba, lalka teatralna
Lalka teatralna Mùso Koroni
799
116
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Denis Nidzgorski-Gordier
  • Oleńka Darkowska-Nidzgorski
  • kosmologia Bamana
  • mitologia > mitologia Bamana
  • Pemba
  • Faro
  • widowisko
  • spektakl
  • Kono donkili
  • teatr Sogo bò

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/5866
  • Autor/Wytwórcanieznany (nyamakala; nùmu; "forgeron en bois"; blacksmith-sculptor; z kasty kùle) - Kamalen Ton (stowarzyszenie młodych) (zleceniodawca) - Bambara / Bamana
  • NazwaLalka teatralna Mùso Koroni
  • Miejsce powstaniaRepublika Mali (Afryka)
  • Czas powstaniamiędzy 1901 - 1950
  • Technikamontowane, wyplatane, techniki snycerskie, ciosane
  • Materiałwłókna roślinne; materiał organiczny > materiał pochodzenia roślinnego > drewno
  • Miejsce zebrania w terenieRepublika Mali (Afryka)
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Lalka teatralna (marionnette) umieszczona na koszyku-czapeczce pokrytej włóknami roślinnymi jest noszona na głowie. Jest częścią tradycji teatralnej Sogo bò, występującej w regionie Ségou, w południowo-centralnej części Republiki Mali, przygotowywanej przez Kamalen Ton – wioskowe stowarzyszenia młodych. Oglądanie przedstawień jest jedną z ulubionych rozrywek lokalnej ludności, dlatego można je zobaczyć nie tylko z okazji tradycyjnych świąt odbywających się w czerwcu i październiku, ale również na licznych festiwalach oraz dla uczczenia takich wydarzeń jak ślub, obrzezanie, awans, koniec ramadanu czy Boże Narodzenie.

Lalka przedstawia Mùso Koroni – mityczną Małą Kobietę, opiekunkę wartości tradycyjnych i symbol wierności. Według mitologii Bamanów była pierwszą kobietą stworzoną przez boga Pembę, jego żoną, bliźniaczą siostrą Faro – bóstwa wody. Na początku postępowała mądrze i zgodnie z ustalonymi regułami. Pomagała Pembie w akcie stworzenia, obdarzała rośliny i zwierzęta duszą i cieniem. Gdy jej małżonek Pemba zdecydował się uczynić ze wszystkich kobiet swoje żony, poczuła się zdradzona i wpadła w szał. W złości przekazała ludziom informacje dotychczas skrzętnie przed nimi ukrywane, czym wprowadziła na ziemię chaos i zwyrodnienie. Rozładowała swoją frustrację i gniew również na ludziach – okaleczyła ich organy płciowe, co dało początek obrzezaniu. Umarła samotna i zrozpaczona. Ostatecznie jednak jej śmierć przyniosła ludziom wiele dobrego, gdyż walcząc z własnym głodem i broniąc się przed śmiercią wynalazła techniki rolnicze. Wiedzą na ten temat podzieliła się z ludźmi. Przed śmiercią doradziła im też, aby umieszczali na swych twarzach znaki, mężczyźni – trzy nacięcia, kobiety – cztery, w celu łatwiejszego doboru par.

Pojawienie się jej postaci w czasie występów Kamalen Ton przywołuje zasadnicze przekonania duchowe i kosmologiczne oraz utrwala model postępowania właściwy dla Bamanów.

Dar Oleńki Darkowskiej-Nidzgorskiej i Denisa Nidzgorskiego-Gordiera.

Ewa Prądzyńska

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin