• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Bakongo

Figura kultu przodków

  • przedmiot obrzędowy, rzeźba
Figura kultu przodków
676
133
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • skaryfikacje
  • płodność
  • macierzyństwo
  • matka
  • kulty > kult zmarłych
  • kulty > kult przodków

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/1116
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Bakongo
  • NazwaFigura kultu przodków
  • Miejsce powstaniaDemokratyczna Republika Konga (Afryka)
  • Czas powstaniaokoło 1901 - 2000
  • Technikarzeźbione
  • Materiałkamień
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 15.1 cm (wysokość)
      • 10.1 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenie Demokratyczna Republika Konga (Afryka; Demokratyczna Republika Konga; prowincja Kongo Środkowe; Boma); Kongo Środkowe, prowincja; Boma
  • Sposób nabyciadarowizna
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbione w grafitowym kamieniu dwie postaci ludzkie w pozycji siedzącej. Mniejsza postać – najprawdopodobniej dziecko - siedzi na kolanach większej - najprawdopodobniej kobiety. Obie postacie ozdobiono licznymi nacięciami liniowymi. Części twarzowe postaci mają cechy negroidalne: lekko rozchylone, wydatne usta oraz szerokie u nasady nosy. Kobieta ma przymknięte, zamyślone oczy. Jej prawa noga została wyciągnięta przed siebie, lewą zgięto w kolanie i ułożono poziomo. Jej prawa ręką podtrzymuje za plecy dziecko siedzące na jej lewej nodze. Ręce mniejszej postaci opuszczono wzdłuż tułowia, nogi zgięto w kolanach. Rzeźbę usytuowano na trójkątnej podstawie ozdobionej pionowymi nacięciami. Widoczne rysy i mikropęknięcia.

W rzeźbie Bakongo badacze wyróżniają dwa typy figur przedstawiających macierzyństwo. Pierwszy ukazuje matkę, która trzyma dziecko, „matkę z dzieckiem”, drugi matkę karmiącą, „matkę karmicielkę”. Oba typy związane są z płodnością. Używane są również podczas obrzędów mających ją zapewnić. Bakongo wierzą, że „matka z dzieckiem” symbolizuje obfitość i gwarantuje ochronę dla rodzących się nowych pokoleń, natomiast „matka karmicielka” ma przede wszystkim chronić przed bezpłodnością i sprzyjać trwaniu rodów.

Zaprezentowana rzeźba kultu przodków przedstawia typ pierwszy – „matkę z dzieckiem”. Zarówno całe ciało kobiety, jak i dziecka zostało pokryte licznymi poziomymi, pionowymi oraz ukośnymi nacięciami. W ten sposób najprawdopodobniej zaprezentowano skaryfikacje, rodzaj zdobienia ciała poprzez nacinanie, zadrapywanie lub wypalanie skóry tak, że tworzy się jaśniejsza tkanka bliznowata (tatuaż bliznowy). Bakongo zdobią w ten sposób ciała kobiet jak i mężczyzn. Zabieg ten wykonuje się podczas obrzędu inicjacji. U kobiet jest on wyznacznikiem nie tylko piękna, ale i płodności. Bakongo wierzą, że jeśli dziewczyna przyjmie nacięcia bez krzyku to znaczy, że zniesie też ból związany z przyszłymi porodami. Natomiast gdy, krzyczy lub przerywa zabieg, nie będzie się nadawać do rodzenia dzieci. Dlatego też niektórzy mężczyźni przed ślubem sprawdzają, czy aby na pewno ich wybranka ma dokończoną skaryfikację, uważając tatuaż za gwarancję płodności przyszłej małżonki.

Katarzyna Findlik-Gawron

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin