- Czcionka:
- Kontrast:
Rzeźbiona w szarym steatycie, otoczona pięcioma mniejszymi sylwetkami dziecięcymi, postać ludzka o cechach kobiecych. Jej negroidalna twarz ma wydatne usta, szeroki u nasady nos oraz duże oczy z zaznaczoną liną powiek i brwi. Dość duża głowa z fryzurą z tyłu osadzona jest na masywnej szyi. Sylwetka kobiety zasłonięta jest przez pięcioro otaczających ją dzieci. Wszystkie mają spore głowy, na których zaznaczono duże oczy, szerokie u nasady nosy, wydatne usta oraz fryzurę. Dwoje z nich, po prawej stronie postaci kobiecej, skierowanych ku sobie, dotyka się dłońmi oraz zgiętymi w kolanach nogami. Troje pozostałych przylega plecami do postaci kobiecej z przodu, zgięte w łokciach ręce unosząc lekko do góry. Ich dłonie stykają się i opierają o klatki piersiowe. Jedno z trójki dzieci przed kobietą ma zgięte w kolanach, przykurczone nogi, a pozostała dwójka wyprostowane nogi i wystające brzuchy. Powierzchnia rzeźby jest gładka z widocznymi rysami, mikropęknięciami oraz licznymi przetarciami.
Figura kultu zmarłych pomdo (liczba mnoga pomda lub pomta) przedstawiają postać ludzką – prawdopodobnie kobietę otoczoną przez pięć mniejszych postaci, zapewne dzieci.
Kissi traktują wykopane podczas prac rolnych rzeźby pomda jak powracających przodków. Ustawiają je na rodzinnych ołtarzach i składają im ofiary z jedzenia i krwi zwierzęcej. Pomda dzielą się na kilka typów w zależności od funkcji jaką pełnią. Niektóre z nich wykorzystywano w obrządku grzebalnym. Chowano je wówczas razem ze zmarłym, aby następnie po roku odkopać rzeźbę, zawinąć w tkaninę, i niekiedy dodając jakiś atrybut, na przykład broń lub narzędzie, ustawić na ołtarzu rodzinnym. Inne służyły m.in. do przepowiadania przyszłości.
Omawianą figurę wyrzeźbiono w steatycie, materiale rzeźbiarskim, który w porównaniu z drewnem jest dość rzadko stosowany w Afryce. Steatyt, znany jako kreda krawiecka lub kamień mydlany jest miękką skałą mikrokrystaliczną o dużym skupieniu talku i szarej, różowej lub zielonkawej barwie. Skały miękkie łatwo poddają się obróbce, dlatego rzeźbiarz wykorzystuje narzędzia używane do pracy w drewnie takie jak: nóż, ciosła o wąskim ostrzu czy toporek. Afrykańska rzeźba kamienna nawiązuje do symbolicznych właściwości tego surowca, który uważany jest za materiał trwały i niezniszczalny. Artysta zazwyczaj najpierw rzeźbi głowę postaci, następnie kształtuje jej tułów i kończyny. Głowa uważana jest za siedlisko duszy i myśli człowieka. Figury z dziećmi ukazujące macierzyństwo, zazwyczaj są symbolem płodności. Mają również przeciwdziałać bezpłodności, która może zagrażać jednostkom oraz całej wspólnocie.
Katarzyna Findlik-Gawron
