• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Autor nieznany - Kissi

Figura kultu zmarłych

  • przedmiot obrzędowy, figura
Figura kultu zmarłych
939
223
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • rzeźby antropomorficzne
  • afrykańskie rzeźby kamienne
  • kobiety
  • figurki szczęścia
  • figurki powodzenia
  • duchy > duchy opiekuńcze
  • kulty > kult przodków
  • kulty > kult zmarłych

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/AF/858
  • Autor/WytwórcaAutor nieznany - Kissi
  • NazwaFigura kultu zmarłych
  • Miejsce powstaniaGórna Gwinea, region geograficzny (Afryka)
  • Czas powstania1901 - 1973
  • Technikarzeźbienie
  • Materiałsteatyt
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 24.3 cm (wysokość)
      • 11.5 cm (szerokość)
  • Miejsce zebrania w terenieKonakry (Afryka; Gwinea)
  • Sposób nabyciazakup
  • Odpowiedzialny działDział Kultur Pozaeuropejskich
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Rzeźbiona w ziemistym steatycie siedząca postać kobiety o masywnej głowie z dużymi, wyłupiastymi oczami i wyraźnie zaznaczoną linią powiek, szerokim u nasady nosie oraz wysuniętymi do przodu ustami. Postać ma wyraźnie wymodelowane, okrągłe piersi. Jej przylegające do tułowia ręce opuszczone są wzdłuż ciała, a dłonie oparte na udach. Zgięte w kolanach nogi ma złączone do stóp. Zza jej sylwetki, po bokach, między biustem a rękami wyłaniają się symetrycznie dwie głowy ludzkie z dużymi oczami oraz szerokimi u nasady nosem i ustami. Rzeźba ma chropowatą powierzchnię z rysami, mikropęknięciami oraz przetarciami. 

Wyrzeźbiona w steatycie figurka kultu zmarłych pomdo (liczba mnoga pomda lub pomta) przedstawiają postać kobiety w pozycji siedzącej. Po jej bokach umieszczono symetrycznie dwie głowy ludzkie. Kissi traktują pomda jako manifestację ich zmarłych przodków. Ustawiają je na ołtarzach rodzinnych i składają im ofiary. Współcześnie traktowane są również jako przynoszące szczęście figurki powodzenia, które uważa się także za opiekunów gospodarstwa domowego.

Figurki pomda zazwyczaj znajdowano w ziemi lub w kanałach wodnych. Nie są wytworami ich obecnych użytkowników. Jedna z teorii zakłada, że zostały wykonane przez przodków Kissi – Kirim i Bullom, grupy etniczne, które w przeszłości zamieszkiwały tereny Liberii, Gwinei i Sierra Leone. Niejasny jest również cel ich powstawania. Niektórzy badacze uważają, że pierwotnie przedstawiały postaci obdarzone kultem, chwałą czy dostojeństwem, na przykład przywódców grupy lub duchy opiekuńcze pól uprawnych. Problem sprawia także ich datowanie. Według części specjalistów pochodzą z XV–XVI wieku. Trudności w datowaniu rzeźb pomda wykorzystują handlarze afrykańską rzeźbą. W ostatnich dziesięcioleciach stały się one bowiem niepowtarzalnym produktem rękodzieła, pamiątką z rzadko odwiedzanych krańców Afryki Zachodniej.

Katarzyna Findlik-Gawron

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3, Szczecin