- Czcionka:
- Kontrast:
Kapitel blokowo-kielichowy, rozszerzający się ku górze, wykuty z jednego kawałka kamienia. Okrągłą podstawę otacza wałek o trójkątnym profilu. Zwieńczenie w formie szerokiej czworobocznej płyty abakusa. Płaskorzeźbioną powierzchnię między wałkiem i abakusem wypełniają ustawione pionowo w narożnikach pięciolistne gałązki dębu z pojedynczym żołędziem. Mięsiste liście ukazane frontalnie w układzie niemal symetrycznym. Wyraźnie zaznaczona falista linia brzegu blaszki i wklęsły ryt unerwienia liści. Relief półplastyczny, światłocieniowy. Tło opracowane gładko. Drobne pęknięcia na powierzchni kamienia. Liczne ukruszenia zwłaszcza w partii abakusa i dolnego walka. Pod spodem centralne wgłębienie do umocowania trzpienia łączącego kapitel z trzonem.
W tradycji zachodniego chrześcijaństwa od początków wspólnego życia mniszego klasztor uważany był za symbol rajskiego ogrodu. Do tej symboliki chętnie odnosił się Bernard z Clairvaux, teolog XII wieku, twórca mistyki średniowiecznej, wybitny cysters i święty kościoła katolickiego. W swoich literackich medytacjach krzyż stanowiący główny akcent wyposażenia kościołów cysterskich, nazywał Drzewem Życia stojącym w centrum raju. Obrazem tej alegorii jest popularność ornamentyki roślinnej w dekoracji początkowo surowych wnętrz i fasad typowych kościołów cysterskich. Winna latorośl, liściaste pnącza i różnorodne liście pojawiały się na fryzach elewacyjnych, kapitelach, czy dekoracji stall. Obecność dębowych gałązek na jednym z kapiteli zachowanych z wnętrz klasztoru cysterskiego w Kołbaczu wpisuje się w paletę motywów ikonograficznych paradisus claustralis. Istotne przy wyborze tego motywu dla dekoracji kapitelu ma również podstawowe znaczenie dębu, który jest królem drzew, również w kulturach pozachrześcijańskich. Dąb symbolizuje siłę, wytrwałość i wieczność. Cechy te odnoszą się do mocy wiary chrześcijańskiej i życia wiecznego. Motyw pięciolistnej gałązki odnosi się zapewne do kultu ran Chrystusa, którego głównym propagatorem był św. Bernard z Clairvaux. Biały mnich przekonywał, że kontemplacja pięciu ran Chrystusa pobudza do skruchy i jest skutecznym lekarstwem oczyszczającym duszę i serce z grzechów. Ponadto chroni przed działaniem mocy złego ducha. Dekoracja umieszczona w architektonicznej przestrzeni klasztoru mogła stanowić napomnienie do codziennego praktykowania modlitwy do ran Chrystusa.
Kinga Krasnodębska
