• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
Mores, Jacob starszy (ok. 1640-1612)(dane niepewne) (złotnik)

Agrafa z kołpaka księcia Franciszka I (1577 - 1620)

  • klejnot, ozdoba nakrycia głowy, biżuteria
Agrafa z kołpaka księcia Franciszka I (1577 - 1620)
780
144
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • Franciszek I, książę szczeciński (1577-1620) - kolekcja
  • ozdoba kapelusza
  • kościoły > kościół zamkowy
  • krypta
  • zamki > Zamek Książąt Pomorskich
  • pochówki
  • Książęta Pomorscy

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Rz/2568/1
  • Autor/WytwórcaMores, Jacob starszy (ok. 1640-1612)(dane niepewne) (złotnik)
  • NazwaAgrafa z kołpaka księcia Franciszka I (1577 - 1620)
  • Miejsce powstaniaHamburg (Niemcy)
  • Czas powstaniaokoło 1600
  • Technikakameryzowanie, emalia żłobkowa, emalia korpusowa, cyzelowanie, fakturowanie, odlew
  • Materiałemalia transparentna zielona; emalia transparentna czerwona; emalia opakowa jasnozielona; emalia opakowa turkusowa; emalia opakowa czarna; emalia opakowa niebieska; emalia opakowa biała; diamenty o szlifie tablicowym i rozetowym; złoto
  • Wymiary
      • cały obiekt:
      • 2.3 cm (wysokość)
      • 6.5 cm (szerokość)
  • Kolekcjazłotnictwo
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Klejnot o romboidalnym kształcie, największy z kompletu ozdób kołpaka Franciszka I. Ażurowa podstawa klejnotu zbudowana jest z przeplatających się form schweifwerkowych i stylizowanych roślinnych, zdobionych barwną emalią korpusową i żłobkową, a także fakturowanych. Na stelażu na trzpieniach osadzono kaszty z diamentami o szlifie tablicowym. Środkowy diament umieszczono w dużym kaszcie o ściankach zdobionych emalią żłobkową, cztery pozostałe w niedużych, prostych, kasetowych oprawach (jednej brak). W narożnikach przy dłuższej przekątnej haczyki do łączenia rozet w łańcuch.

Agrafa skomponowana została z tworzących gęsty splot lekkich form schweifwerkowych oraz stylizowanych motywów roślinnych, zdobionych wieloma subtelnymi odcieniami emalii. Środkowy diament umieszczony został w wysokiej kaszcie o ozdobnie opracowanych ściankach, zakończonych błękitnie emaliowanym lambrekinem. Trzy pozostałe oprawy diamentów, wraz z otaczającymi je płatkami, tworzą formy kwiatonów wyniesionych ponad ażurowy stelaż rozety. Brzegi wolut pokrywają drobne kuliste wypustki pokryte emalią, a niektóre z emaliowanych płaszczyzn pokrywają precyzyjne złote wzory wykonane w technice emalii żłobkowej. Taka skomplikowana, wielopłaszczyznowa i dynamiczna kompozycja, cechująca się ekspresją i wirtuozerią form jest charakterystyczna dla manierystycznych klejnotów z przełomu XVI/XVII wieku.

Agrafa jest największym klejnotem spośród trzynastu rozet zdobiących kołpak księcia pomorskiego Franciszka I. Poza nią w skład kompletu wchodziły mniejsze klejnoty w dwóch typach: z małym diamentem w otoczeniu czterech pereł oraz z pojedynczym diamentem w dużym kaszcie. Rozety łączono za pomocą uszek i haczyków w łańcuch i upinano na otoku kapelusza lub kołpaka. Agrafę umieszczano pośrodku, bezpośrednio pod egretą. Identyczny z zachowanym sznur klejnotów widoczny jest zarówno na pośmiertnym portrecie księcia z 1621 roku, jak też na znanym z archiwalnej fotografii reprezentacyjnym portrecie z 1616 roku pędzla szczecińskiego malarza Johanna Leonischa.

Monika Frankowska-Makała

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin