• Czcionka:
  • Kontrast:
poprzedni obiekt
następny obiekt
nieznany (złotnik)

Pontalik z sarkofagu księcia Franciszka I (1577-1620)

  • pontalik, biżuteria, sztuczka, ozdoby
561
103
Oceń obiekt:
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • rozetka
  • ozdoba
  • kościoły > kościół zamkowy
  • krypta
  • zamki > Zamek Książąt Pomorskich
  • pochówki

Dane podstawowe

  • Numer inwentarzowyMNS/Rz/2556/1
  • Autor/Wytwórcanieznany (złotnik)
  • NazwaPontalik z sarkofagu księcia Franciszka I (1577-1620)
  • Miejsce powstaniaNiemcy (Europa); Szczecin (województwo zachodniopomorskie)
  • Czas powstanianie po 1620
  • Technikagranulacja, inkrustacja, emalia komórkowa, drut złoty, wycinanie, kucie
  • Materiałperełki; emalia niebieska; emalia czarna; emalia biała; złoto
  • Kolekcjazłotnictwo
  • Sposób nabyciaprzekaz
  • Odpowiedzialny działDział Sztuki Dawnej
  • WłaścicielMuzeum Narodowe w Szczecinie

Pontalik w kształcie kwiatowej rozetki z płatkami zdobionymi perełkami nawleczonymi na drut oraz emalią komórkową, inkrustowaną złotem. Płatki z perełkami otoczone są skręconym drutem. Środek kwiatka kopulasty, zbudowany z ośmiu białych płatków, zwieńczony złotą kulką. Na odwrocie centralnie przymocowane uszko z drutu.

W sarkofagu księcia pomorskiego Franciszka I oprócz spektakularnych klejnotów, takich jak wysadzane diamentami ozdoby kołpaka, wspaniałe łańcuchy z zawieszeniami i bransolety, znaleziono także trzy niewielkie złote rozetki w formie kwiatów zbudowanych z dwunastu płatków zdobionych emalią komórkową, inkrustowaną złotymi kropkami, perełkami i zwiniętym spiralnie drutem. Biało emaliowane płatki tworzące wypukłe środki kwiatów, współgrały pierwotnie z perełkami, z których do naszych czasów zachowała się tylko jedna.

Tego typu drobne klejnoty nazywane były pontalikami lub sztuczkami. Pętelki z drutu przylutowane na spodzie służyły do naszywania ich na strój. Pontaliki mogły tworzyć dekoracyjny wzór na tkaninie, używano ich także do spinania kokard lub koronkowych rozet. Podobnej wielkości trójlistne złote, zdobione emalią rozetki spinały rozety do obuwia Franciszka I.

Jak dotąd, nie udało się ustalić umiejscowienia pontalików na stroju księcia. Na pośmiertnym portrecie władcy z 1621 roku ze zbiorów katedry w Merseburgu widoczna jest mała rozetka zdobiona perełkami – poniżej dłoni księcia, obok daty 1620. Trudno jednak stwierdzić, czy jest ona tożsama z jednym z trzech zachowanych pontalików oraz jaką funkcję pełniła w tym miejscu stroju.

Monika Frankowska-Makała

wystawa

Muzeum Narodowe w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych, ul. Staromłyńska 27, Szczecin