- Czcionka:
- Kontrast:
Plansza 22 z albumu Starożytności rzymskich odwzorowywanych z zabytków antycznego Rzymu i jego okolic, przedstawia relief ze sceną ubóstwienia cesarza Galena, którego mitologiczni bogowie przyjmują do swego grona. Kompozycja w formie poziomego prostokąta, w iluzyjnej profilowej ramie, jest reprodukcją antycznego reliefu z kolekcji zgromadzonej w rzymskiej willi Matteinich na wzgórzu Caelius, z wielofiguralną sceną, w której cesarza Gallien ukazany pośrodku nago, uzbrojony w hełm, włócznię i tarczę, wkracza do siedziby mitologicznych bogów kierując kroki w stronę Ateny siedzącej po prawej stronie obok portyku świątyni. Inni bogowie ukazani w różnych pozach, wypełniają przestrzeń sceny. W rogach przedstawienia ulokowały się bóstwa czterech żywiołów: u dołu po lewej Neptun, bóg wody, wznosi muszlę, a po prawej Ceres, bogini ziemi, trzyma róg obfitości; u góry po lewej Apollo-Helios, jako bóg przestworzy pędzi na rydwanie zaprzężonym w cztery białe rumaki, po prawej Wulkan, bóg ognia, trzyma uniesiony znicz. Cesarza prowadzi starzec gaszący pochodnię na ciele bachantki symbolizującej życie ziemskie, a za władcą postępuje młodzieniec, posłaniec Apolla, unoszący znicz oznaczający życie niebiańskie.
Napisy: pod ramką opis opracowany przez Pietra Belloriego: : Quamuis marmoris huius lateat argumentum, aliqui tamen ad Imperatorem GALLIENUM referunt proficiscentem in Orientem, cuius est typus Sol in quadrigis; et cum facies integra non sit quam= | dam adhuc retinet GALLIENI similitudinem. Iter terrâ, marique faciens Imperator tendere uidetur ad templum Deæ, quam puer indicat. Prope templum sedet Vulcanus cum tęda alique incedunt cum | accensis facibus. In alio simili marmore, quod in earumdem Aedium atrij summitate spectatur conueniunt alij Dij Apollo, Bacchus, Mercurius. Nos utrumque feliciori Oedipo relinquimus.; niżej śr. adres wydawcy i formuła przywileju: Romę ex Chalcographia Dominici de Rubeis Hęredis Io. Iacobi de Rubeis ad Templ. S. Marię de Pace cum priu. S. Pont. et Super. perm.; p.d. lokalizacja pierwowzoru i nr planszy: In Aedibus Mattheiorum / 22
Rycina według reliefu z kolekcji zgromadzonej w rzymskiej willi Matteinich na wzgórzu Caelius przedstawia przyjęcie w poczet bogów cesarza Galliena (218–268), który wstrzymał prześladowania chrześcijan, zreformował armię oraz pozbawił senatorów ich stanowisk w wojsku i administracji. Zamordowano go wraz z rodziną w wyniku spisku, ale został pośmiertnie ubóstwiony. Cesarz ubrany tylko w płaszcz lecz z atrybutami wojownika, zdecydowanie kroczy w stronę Ateny, która przywołuje go wzrokiem. Prowadzi go starzec gaszący pochodnię, a za władcą postępuje młodzieniec unoszący znicz. W rogach sceny ulokowały się bóstwa czterech żywiołów: u dołu po lewej Neptun, a po prawej Ceres, u góry natomiast Helios z lewej oraz Wulkan po prawej.
Omawiana plansza nr 22 pochodzi z albumu Admiranda Romanorum antiquitatum zawierającego stronę tytułową, kompozycję z dedykacją i 80 plansz z reprodukcjami godnych uwagi reliefów rzymskich, odwzorowanych z ruin antycznych budowli i zabytków z wykopalisk na Kapitolu. Autorem rycin był Pietro Santi Bartoli (1635–1700) znany z dokumentowania starożytnej sztuki i architektury, a opisy wykonał Giovanni Bellori (1613–1696), malarz i wpływowy krytyk, który w 1664 zapoczątkował neoklasycyzm wygłaszając odczyt na temat idealizmu w sztuce na Akademii Sztuki w Rzymie. Ich dzieło wyszło w 1693 z rzymskiej drukarni Giovanni'ego Jacopo de Rossi, prowadzonej już wówczas przez jego syna Domenico. Na grafice widnieje dedykacja dla kardynała Flavio Chigi (1631–1693), bratanka papieża Aleksandra VII oraz przyjaciela królowej Szwecji, Krystyny, dla której Bartoli pracował jako kustosz kolekcji sztuki w jej rzymskiej siedzibie, a Bellori jako jej bibliotekarz i antykwariusz. Publikacja miała kilka wydań a niniejsza karta pochodzi z 1797 roku.
Ewa Gwiazdowska
